
کیست دندان چیست و چه فرقی با آبسه دندان دارد؟

عناوین
کیست دندان یک حفره بسته است که با چرک و مایع غیر عفونی پر شده است. کیستها معمولاً در بافتهای نرم دهان مانند لثهها، لبها و حتی در فضای اطراف دندانی که هنوز از استخوان فک بیرون نیامده است، تشکیل میشوند. این تودهها معمولاً غیرسرطانی (خوش خیم) هستند، اما میتوانند تهاجمی باشند و باعث ایجاد مشکلاتی برای استخوان و بافتهای دیگر شوند. دندانپزشکی که به شکل تخصصی در این زمینه آموزش دیده است و کاملاً بر درمان ریشه دندان متمرکز است، متخصص عصب کشی دندان نامیده میشود. آنچه در این صفحه میخوانید توضیحات کاملی در خصوص ماهیت کیست دندان، تفاوت آن با آبسهها و انواعشان است.
به طور کلی زمانی که صحبت از این ضایعات دندانی میشود منظورمان این کیست ها است:
در ادامه با هر کدام از این کیست ها و نحوه درمانیشان بیشتر آشنا خواهید شد.
شایعترین نوع کیست دهانی، کیست پری اپیکال (Periapical cyst) یا رادیکولار است که به صورت کیسه مانند و پر از چرک است. این کیست در اطراف ریشه دندان و مخصوصاً در انتهای ریشه ایجاد میشود. به این ضایعات، کیست ریشه دندان نیز گفته میشود.
علت اصلی بروز این ضایعه، پوسیدگی گسترده و آلوده شدن پالپ در ریشه دندان است. زمانی که پالپ بیش از حد درگیر شده باشد، از طریق انتهای ریشه، اطراف دندان را نیز آلوده کرده و موجب بروز کیست و به دنبال آن آبسه میشود. همچنین گاهی اوقات ممکن است دندانی که درمان ریشه یا عصب کشی شده، به دلیل شکست درمان، دوباره در قسمت انتهای ریشه دچار عفونت شده که در این وضعیت نیز احتمال ایجاد کیست دندان وجود دارد.
کیستهای پری آپیکال بدون علامت شروع میشوند و به آرامی پیشرفت میکنند. به مرور زمان که کیست دندان یا آبسه، عفونی میشود، علائمی مانند تورم و درد ایجاد میکند. در ابتدا ضایعه به صورت برآمدگی سفتی بر روی لثه مشاهده میشود. اما بعداً بدن مقداری از دیواره کیست را جذب میکند و تجمع نرمتری از مایع در زیر غشای مخاطی باقی میگذارد.
کیست های بزرگتر ممکن است باعث تحلیل استخوان یا جابجایی ریشهها شوند. تغییر رنگ دندان آسیب دیده نیز ممکن است به عنوان یک علامت دیگر این ضایعه رخ دهد. در مواقع بروز عفونت شدید در انتهای ریشه ممکن است گونه و پوست اطراف ریشه نیز دچار برآمدگی و تورم زیاد شود.
اولین روش درمان کیست دندان عصب کشی یا درمان ریشه دندان است. زمانی که علائم کم کم خود را نشان میدهند و هنوز شدت بیماری زیاد نیست میتوان با کمک عصب کشی دندان، تا قبل از آنکه مشکل شدید شود، کیست را درمان کرد. همچنین در صورتی که دندان قبلاً یک بار درمان ریشه شده، درمان ریشه مجددا توسط دندانپزشک اندودنتیست صورت خواهد گرفت.
پس از اتمام عصب کشی و تمیز شدن کامل ریشه توسط متخصص عصب کشی دندان، تدابیری برای ریشه کن شدن کیست و یا جلوگیری از بروز مجدد آن اتخاذ میشود. به منظور پیگیری وضعیت ریشه و کیست نیز 6 ماه پس از درمان ریشه تصاویر رادیوگرافی گرفته میشود.
درمان کیست های ریشه دندان معمولا با عصب کشی، جرمگیری و جراحی اپیکواکتومی صورت میگیرد. لطفا برای اطلاع از نوع درمان روی دکمه های زیر کلیک کنید.
اگر منشاء کیست یا عفونت دندان پالپ و بافت های زنده داخل دندان باشد، درمان آن باید توسط یک متخصص درمان ریشه یا اندودنتیست انجام شود. در کلینیک دندانپزشکی سیمادنت، درمان عفونت های دندانی با منشاء پالپ توسط دکتر فروغ خدادادنژاد و دکتر ترابیان انجام می شود.
دارای درجه دکترای حرفه ای دندانپزشکی و متخصص درمان ریشه (اندودانتیکس). مولف و مترجم چندین جلد کتاب دندانپزشکی تخصصی با بیش از 10 سال سابقه درمان تخصصی ریشه دندان
دکتر ساسان ترابیان فارغ التحصیل دندانپزشکی در سال ۱۳۸۱ از دانشگاه علوم پزشکی مشهد هستند. ایشان یکی از باتجربه ترین دندانپزشکان عمومی در کلینیک دندانپزشکی سیمادنت هستند.
چانچه کیست به شدت دچار عفونت شده باشد و نتوان به کمک عصب کشی آن را درمان کرد میتوان با جراحی اپیکواکتومی (جراحی به منظور برداشتن انتهای ریشه دندان و اطراف آن) کیست را درمان کرد. این جراحی محافظه کارانه است و اغلب زمانی انجام داده میشود که عفونت زیاد شده ولی نمیخواهیم دندان را خارج کنیم.
اگر منشاء کیست یا عفونت، آلوده شدن انتهای ریشه و اطراف آن باشد، درمان آن باید توسط یک متخصص درمان ریشه یا جراح دهان و دندان انجام شود. در کلینیک دندانپزشکی سیمادنت، درمان عفونت های دندانی با این منشأ توسط دکتر هاوش غارتی انجام می شود.
همه چیز درباره جراحی اپیکواکتومی را در این صفحه بخوانید👇
در نهایت اگر نخواهیم جراحی اپیکواکتومی انجام دهیم، برای درمان کیست دندان، اقدام به کشیدن دندان به روش جراحی یا غیر جراحی میکنیم. این آخرین راه کار درمان کیستهای ریشه است.
کیستهای دندانی معمولاً پر از چرک و مایعات غیر عفونی هستند با این حال زمانی که دچار عفونت شوند تبدیل به آبسه خواهند شد.
همه چیز درباره آبسه های دندان را در این صفحه بخوانید👇
بیشتر اوقات زمانی که افراد متوجه برآمدگی روی لثه خود میشوند تصور میکنند با کیست دندان مواجه هستند یا در اصطلاح عامیانه دندانشان کیست کرده. اما در بیشتر از 90 درصد موارد این برآمدگی نشان دهنده آبسه و یا آبسه پریودنتال است. آبسه لثه همانطور که در شکل زیر میبینید ناشی تشکیل جرم دندانی، نفوذ باکتریهای موجود در دهان به زیر خط لثه و بیماری لثه است.
درمان آبسههایی که با علائم خفیف تا متوسط همراه هستند معمولا تخلیه، آنتی بیوتیک درمانی و جرمگیری دندان برای تمیز کردن جرم زیر خط لثه است. چنانچه آبسه علائم شدید داشته باشد و یا به کررات عود کند با جراحی لثه درمان میشود.
👇 درباره درمان های آبسه بیشتر بخوانید 👇
اگر منشاء کیست یا عفونت دندان شما از لثه باشد، درمان آن باید توسط یک دندانپزشک عمومی باتجربه و متخصص و جراح لثه انجام شود. در کلینیک دندانپزشکی سیمادنت، درمان عفونت های دندانی با منشاء لثه توسط دکتر هاوش غارتی و دکتر ترابیان انجام می شود.
دکتر غارتی متخصص و جراح بیماری های لثه در کلینیک تخصصی سیمادنت هستند. ایشان بورد تخصصی پریودنتولوژی خود را در سال ۱۳۹۰ اخذ کردند. آن دسته از بیماران و مراجعان گرامی که برای مشکلات مربوط به لثه، جراحی دهان و دندان و کاشت ایمپلنت به سیمادنت مراجعه می کنند توسط ایشان ویزیت می شوند.
دکتر ساسان ترابیان فارغ التحصیل دندانپزشکی در سال ۱۳۸۱ از دانشگاه علوم پزشکی مشهد هستند. ایشان یکی از باتجربه ترین دندانپزشکان عمومی در کلینیک دندانپزشکی سیمادنت هستند.
کیست دندان دنتیژروس (Dentigerous Cyst) دومین نوع رایج کیست ادنتوژنیک است. این کیست ساختاری پر از مایع و چرک است که در استخوان فک و یا بافت نرم ایجاد می شود.
کیست دندان دنتیژروس بالا یا روی دندان های نهفته و نیمه نهفته ایجاد می شود. این کیست ها معمولاً روی دندان های آسیاب (مخصوصا دندان عقل) و یا دندان نیش ظاهر می شوند. دنتی ژروس ها غالبا کیست هایی خوش خیم و بدون خطرات جدی هستند، اما در صورت عدم درمان می توانند منجر به عوارضی مانند عفونت شوند.
اگر کیست کوچک باشد ممکن است هیچ علامت یا نشانه خاصی ایجاد نکنند. با این حال، اگر قطر کیست بزرگتر از 2 سانتی متر شود، ممکن است علائم زیر را احساس و تجربه کنید:
همچنین در صورت وجود کیست دندان دنتی ژروس، اگر داخل دهان خود را مشاهده کنید ممکن است متوجه یک برآمدگی کوچک روی لثه شوید. در نهایت اگر کیست باعث جابهجایی دندان شود، ممکن است بین دندان هایتان فاصله بی افتد.
همانطور که گفته شد این کیستها در اثر تجمع مایع در بالای دندانی که رویش نیافته ایجاد میشود. اما اینکه علت دقیق تجمع مایع روی دندانهای نهفته و نیمه نهفته چیست هنوز ناشناخته است.
دنتی ژروس ها ممکن است برای هر شخصی در هر سنی ایجاد شوند اما بیشتر در افرادی که در دهه 20 یا 30 زندگی خود هستند، شیوع بیشتری دارند.
اگر کیست به اندازه کافی بزرگ شده باشد، دندانپزشک شما ممکن است بتواند کیست دنتیژروس را فقط با نگاه کردن به آن تشخیص دهد. با این حال کیست دندان دنتی ژروس اگر کوچک باشد علامت خاصی ندارد. بنابراین نمی توان آن را تشخیص داد مگر اینکه به طور اتفاقی حین گرفتن عکس و گرافی از دندان و فک تشخیص داده شود.
اگر دندانپزشک شما متوجه شود که یک نقطه غیرمعمول در اشعه ایکس دندان شما وجود دارد، ممکن است از سی تی اسکن یا اسکن MRI استفاده کند تا ماهیت دقیق کیست را شناسایی کند و آن را از کیست دندان پری اپیکال یا سایر کیست های دیگر تمییز دهد.
درمان کیست دنتیژروس به اندازه و سایز آن بستگی دارد. اگر کیست کوچک باشد، دندانپزشک شما ممکن است بتواند آن را همراه با دندان آسیب دیده به صورت جراحی خارج کند. در موارد دیگر، ممکن است از تکنیک درمانی دیگری به نام کیسهسازی یا (marsupialization ) استفاده کنند. کیسه سازی یا مارسوپیالیزاسیون شامل ایجاد برش روی کیست به منظور تخلیه آن و بخیه لبه های کیست جهت پیشگیری از ایجاد کیست دیگر است.
دکتر غارتی متخصص و جراح بیماری های لثه در کلینیک تخصصی سیمادنت هستند. ایشان بورد تخصصی پریودنتولوژی خود را در سال ۱۳۹۰ اخذ کردند. آن دسته از بیماران و مراجعان گرامی که برای مشکلات مربوط به لثه، جراحی دهان و دندان و کاشت ایمپلنت به سیمادنت مراجعه می کنند توسط ایشان ویزیت می شوند.
اما معمولا اگر کیست روی دندان عقل نهفته و نیمه نهفته باشد اقدام به کشیدن دندان به روش جراحی می کنند.
همه چیز درباره جراحی کشیدن دندان را در این صفحه بخوانید👇
حتی اگر کیست دندان دنتیژروس شما کوچک است و هیچ علامتی ایجاد نمی کند، برداشتن آن به همراه کشیدن دندان برای جلوگیری از عوارض خطرناک مهم است. کیست دنتیژروس درمان نشده در نهایت می تواند باعث ایجاد موارد زیر شود:
مراجعان زیادی به صورت روزانه برای درمان ضایعات کیستیت به سیمادنت مراجعه میکنند. زیرا ما در تمام کلینیکهای خود:
سلام . ببخشید بالای دندونم روی لثم یه قسمت خیلی کوچیک قرمز شده همون کیسته؟ خیلی خطرناکه؟حتما جراحی میخاد؟ممنون میشم توضیح بدید .
سلام
لطفا به متخصص دندانپزشک مراجعه نمایید همچنین مقاله زیر رت در خصوص بیماری های دهان و دندان مطالعه نمایید.
با سپاس
کلینیک تخصصی دندانپزشکی سیمادنت
سلام من دندونمو کشیدم پنج روز پیش کشیدم بعداز دوروز گونه ام ورم کرده بود رفتم دکتر دارو داد الان یه کم ورمش خوابیده ولی حس میکنم یه چیز سفتی روی لثه ام هست!جای نگرانی نیست؟ یا چیکارکنم
با سلام
باید حتما حضوری بررسی شود تا تشخیص دقیق داده شود. لطفا در اولین فرصت به متخصص مربوطه مراجعه فرمایید.
با سپاس
سلام وقت شما بخیر
من یک دندان عقل نهفته در فک پایین دارم که دندان پزشکی به من گفته باید هر 6 ماه عکس بگیرم که متوجه بشم دچار کیست شده یا نه. میخواستم بدونم آیا عکس opg هم کیست دندانم را نشان میده یا حتما باید عکس مخصوص دندان عقل رو بگیرم؟ ممنون میشم راهنمایی بفرمایید.
سلام
لطفا به متخصص دندانپزشک مراجعه نمایید.
دکتر داودیان
متخصص ارتودنسی
من عصب کشی ایم کامل انجام نشده و دندونم پر شدهوحتی دندون پرشده تخریب شده بود اندکی که تازه ترمیم کردم.الان کیست ایجاد شده و خیلی درد میکرد دکتر قرص و آمپول داد دردش آروم شده و از کشیدن صرف نظر کردم اما هنوزم دندون حساسه و نمیتونم غذا بخورم اون قسمت و حتی دست میزنم تورم اون قسمت هست و دندونم لق طوره یه کوچولو.الان نمیدونم تا کی میتونم با این شرایط جلو برموبعدا دردسر نشه بهتره بکشم یا تا عود کردن دس نگه دارم(قصد عصب کشی مجدد ندارم اصلا).؟؟؟
سلام
در اسرع وقت به متخصص ریشه مراجعه فرمایید.
با پزشکی که درمانتان را انجام دادند هم مشاوره فرمایید.
با سپاس