آبسه و عفونت دندان چیست ؟ + (بررسی علائم، علل و نحوه درمان آن ها)

آبسه دندان، به مرحله از بیماری گفته می‌شود که در آن بافت نرم داخل دندان آسیب می‌بیند و باعث تورم و التهاب می‌شود. این بافت نرم شامل اعصاب و رگ‌ها است که همانند تمام بافت‌های دیگر بدن در برابر عفونت‌های مختلف حساس است. آبسه دندان ممکن است به دلیل شکستن دندان، ترک دندان یا عفونت‌ها ایجاد شود. این بیماری می‌تواند بسیار دردناک باشد و باعث تورم گلو، صورت و گردن نیز شود. ممکن است در نتیجه‌ی عفونت دندان، یک ضربه‌ی شدید، یا حتی یک عمل دندان پزشکی اتفاق بیفتد. آبسه دندان معمولاً با عفونت دندان همراه است و می‌تواند به سرعت گسترش پیدا کند. در این مقاله، ما به بررسی علت، علائم، درمان و پیشگیری از آبسه دندان می‌پردازیم.

آبسه پریودنتال (Periodontal Abscess)

بیماری آبسه پریودنتال، به نام‌های آبسه جانبی یا آبسه پاریتال نیز شناخته می‌شود، که در استخوان کناری دندان ایجاد می‌شود. این بیماری یک وضعیت اورژانسی در حوزه دندانپزشکی است که باعث درد شدید و ناراحتی بیمار می‌شود و نیاز به درمان سریع و مداوم دارد. جمع شدن باکتری‌ها در کیسه‌های پریودنتال و یا ورود جسم خارجی، موجب ایجاد این بیماری می‌شود. لذا، اگر احساس درد و ناراحتی دندانی دارید، باید به زودی به دندانپزشک مراجعه کنید و این مشکل بررسی شود.

آبسه پری‌آپیکال (Periapical Abscess)

آبسه پری‌آپیکال، مشکل شایعی است که بیشتر به علت عفونت دندان‌ها ایجاد می‌شود. در این موارد، باکتری‌ها از نوک ریشه دندان و از طریق استخوان به داخل لثه نفوذ می‌کنند و باعث تورم و درد در ناحیه مورد نظر می‌شوند.

علت آبسه پری‌آپیکال

عفونت ناشی از چرک دندان یا لثه، علت اصلی آبسه پری‌آپیکال دندان است. این عفونت ممکن است به بافت‌های نرم داخل لثه و فک گسترش یابد، در صورت عدم درمان، مشکلات جدی‌تری مانند عفونت سینوس را ایجاد کند.

آبسه ژنژیوال (Gingival Abscess)

آبسه ژنژیوال یکی از مشکلات شایع دندانی است که معمولاً به دلیل عفونت باکتریایی در ناحیه بین دندان و لثه ایجاد می‌شود.

آبسه دندان شیری

به علت تفاوت‌هایی که در ساختار دندان‌های شیری و دائمی وجود دارد، دندان‌های شیری بیشتر به آبسه و التهاب احتمالی دچار می‌شوند. در برخی موارد، برای درمان آبسه دندان شیری، نسبت به درمان آبسه بدون کشیدن دندان با کمک پالپکتومی (خارج کردن عصب دندان) می‌توان اقدام کرد. می‌توان با مشورت متخصص کودکان یا متخصص درمان ریشه، به درمان آبسه دندان بدون کشیدن آن پرداخت. با این روش، می‌توان از افتادن زود هنگام دندان شیری جلوگیری کرد.

در مورد دندان‌های دائمی، در صورت بروز آبسه، باید زوتر آن را مورد بررسی قرار داد. اما در بسیاری از موارد، کشیدن دندان دائمی برای درمان آبسه ضروری نیست و می‌توان با استفاده از روش‌های درمانی دیگر به درمان آن پرداخت. در کل، آمار نیز نشان می‌دهد که دندان‌های شیری، نسبت به دندان‌های دائمی بیشتر کشیده می‌شوند.

به همین دلیل، بهتر است دندان‌های شیری را همیشه مورد توجه و نظارت دقیق قرار داد تا در صورت بروز مشکل، با استفاده از روش‌های مناسب، به درمان آن‌ها پرداخت و از هرگونه مشکل زودهنگام جلوگیری کرد.

آبسه دندان شیری کودکان

در صورتی که درمان آبسه دندان شیری کودک انجام نشود، عفونت ممکن است به دندان دائمی زیرین آسیب برساند و با تداخل در تشکیل مینای دندان دائمی، باعث بروز شکل بد و نامتعارف و در بعضی موارد ازدیاد نمودار رشد آن می‌شود. بهترین راه برای درمان آبسه و عفونت دندان، مراجعه به دندانپزشک اطفال با تجربه می‌باشد. اگر فرزند شما با مشکلات عفونت و آبسه دندانی مواجه شده است، پیشنهاد می‌دهیم که به دندانپزشک اطفال خوب مراجعه کنید.

عفونت دندان چیست؟

هنگامی که دندان پوسیده و آسیب دیده بدون درمان رها شود، دچار عفونت می‌شود که با نام عفونت ریشه دندان شناخته می‌شود و در حد فاصله بین خط لثه و استخوان فک ایجاد می‌شود. اگر این عفونت درمان نشود، می‌تواند به سایر نقاط بدن گسترش یابد و مشکلات جدی را به دنبال داشته باشد.

آغاز عفونت دندان با درد دندان شروع می‌شود. در صورتی که پوسیدگی بسیار شدید باشد، عصب مرکزی دندان درگیر خواهد شد. اگر بدون درمان مناسب ادامه یابد، دندان عفونی خواهد شد و ناحیه ریشه در استخوان فک کیست خواهد داشت. در برخی موارد، کیست به داخل دهان باز خواهد شد و باعث عفونت حفره داخلی می‌شود.

در این شرایط، بیمار باید به زودی به دندانپزشک مراجعه کند. درمان عفونت دندان با کیست کوچک، با انجام عمل ریشه کشی انجام می‌شود. اما اگر کیست بزرگ باشد، باید با جراحی کوچک برداشته شود.

دلایل عفونت دندان

عفونت دندان به دلیل وجود باکتری‌های مضر در دهان ایجاد می‌شود. باکتری‌های مضر معمولاً از طریق شکستن دندان و یا نفوذ به طبقه‌های عمیقتر دندان، وارد سیستم داخلی دندان می‌شوند و باعث ایجاد التهاب می‌شوند. بعضی از علل شایع عفونت دندان عبارت‌اند از:

• شکستن دندان
• ترمیم‌های پوسیده
• برداشتن پروتز دندان
• نفوذ باکتری به داخل دندان

علائم عفونت دندان

با بروز عفونت دندان، شایع‌ترین علائم شامل درد و التهاب می‌باشند. دندان درد معمولاً انواع متفاوتی دارد و ممکن است آنقدر حاد باشد که شب‌ شما را بیدار کند. بعضی از علائم دیگر عفونت دندان عبارت‌اند از:

• خونریزی لثه
• درد ضربان‌دار دندان
• بوی بد دهان
• تورم در لثه‌ها

درمان عفونت دندان

درمان عفونت دندان بستگی به میزان شدت عفونت دارد. برای عفونت دندان سطحی، پاک کردن دندان و استفاده از آنتی‌بیوتیک‌های دهانی می‌تواند کافی باشد. در صورتی که عفونت بسیار شدید باشد و درد شدیدی داشته باشید، ممکن است پزشک شما آنتی‌بیوتیک‌های تزریقی و یا عمل جراحی را به شما توصیه کند. بعضی از روش‌های درمانی دیگر عبارتند از:

• پر کردن دندان و ترمیم پوسیدگی
• عمل‌های جراحی مانند جراحی لثه، جراحی ریشه و یا کشیدن دندان
• تزریق آنتی‌بیوتیک در دندان

علائم آبسه و عفونت دندان چیست ؟

آبسه و عفونت دندان با علائمی مشابه همراه هستند. در زیر علائم مشترک آن‌ها را بررسی می‌کنیم:

• درد شدید و ناگهانی در دندان
• بی‌حسی یا درد در لثه
• تورم و آبسه در ناحیه دندان
• شکستگی یا شکستن دندان
• خروج مایع یا خون از دندان

علل بروز آبسه و عفونت دندان

این بیماری می‌تواند به دلایل متعددی ایجاد شود. عموماً عفونت دندان به دلیل رشد مستقیم باکتری‌ها از پلاک دندان‌ها یا ریشه‌های عمیق دندان در بافت‌های نرم و استخوان‌های نگهدارنده صورت و گردن بروز می‌کند. در این شرایط، باکتری‌ها باعث ایجاد التهاب و عفونت در دندان می‌شوند و میکروب‌های موجود در پلاک دندان باعث التهاب لثه و جدا شدن آن از دندان می‌شوند. به همین دلیل، در فضای بین دندان و لثه، آبسه ایجاد می‌گردد. برای پیشگیری از این عارضه، بهتر است به شستشوی منظم دهان و دندان‌ها و جرم‌گیری دندان‌ها توجه کنید. همچنین، در صورت بروز علائمی مانند درد دندان، بوی بد دهان، خونریزی لثه، تورم و آبسه، بهتر است به متخصص دندان‌پزشکی مراجعه کنید تا از عوارض بیشتر جلوگیری شود.

• فرقی نمی‌کند مسواک برقی باشد یا دستی، در هر صورت روزانه 2 بار دندان‌های خود را با خمیر دندان حاوی فلوراید تمیز کنید.
• مسواک یا سری مسواک استفاده شده خود را بعد از هر 3 تا 4 ماه تعویض کنید.
• هر روز در کنار مسواک زدن از نخ دندان‌ها برای تمیز کردن فضای بین دندان‌های خود کمک بگیرید.
• برای کمک به جلوگیری از تشکیل پلاک و پوسیدگی دندان، روزانه از دهانشویه فلوراید یا ضد عفونی کننده استفاده کنید.
• چکاپ‌های دوره‌ای دندانپزشکی شامل جرمگیری دندان، رادیوگرافی‌های تشخیصی و معاینات روتین را از دست ندهید.
• اغلب آب حاوی فلوراید بنوشید
• رژیم غذایی متعادل و سالم داشته باشید و مصرف قند را کاهش دهید.