عکس opg ، رادیولوژی و رادیوگرافی دیجیتال دندان

متخصص ارتودنسی

دکتر داودیان

فهرست مطالب عکس opg

• مزایای رادیوگرافی دیجیتال دندان
• مزایای رادیولوژی دیجیتال دندان بر دیگر روش‌های رادیوگرافی دندان
• گرفتن عکس رادیوگرافی دندان
• انواع رادیوگرافی دیجیتال و کاربردهای آن‌ها
• عوارض جانبی رادیولوژی دیجیتال
• ملاحظات ایمنی رادیوگرافی دیجیتال

کاربرد رادیوگرافی دیجیتال در دندانپزشکی در حال گسترش است و امروزه دندانپزشکان بیشتری برای تعیین، تشخیص و نظارت بر بیماری‌ها و عارضه‌های دهان و دندان از رادیوگرافی دیجیتال بهره می‌گیرند. رادیولوژی دیجیتال نوعی روش عکس‌برداری اشعه ایکس است که در آن سنسورهای دیجیتال اشعه ایکس جایگزین فیلم رادیوگرافی قدیمی شده است و عکس‌های رایانه‌ای بهتری را از دندان‌ها، لثه‌ها و دیگر عارضه‌ها و ساختارهای دهان به دست می‌دهد.

مزایای رادیوگرافی دیجیتال دندان

رادیوگرافی دیجیتال دندان در مقایسه با روش قدیمی گرفتن عکس دندان از مزایای زیر برخوردار است:

• رادیوگرافی دیجیتال ناحیه‌های پنهان کوچک پوسیدگی بین دندانی یا زیر ترمیم‌ شکستگی دندان و پرکردگی‌های فعلی دندان، عفونت‌های استخوانی، بیماری لثه، آبسه و کیست، ناهنجاری‌های رشدی و تومورهایی را نشان می‌دهد که در معاینه چشمی دیده نمی‌شود.
• عکس دیجیتال دندان بلافاصله روی صفحه نمایش قابل مشاهده است و می‌توان کنتراست و جزییات آن را ویرایش کرد. فایل عکس دیجیتال را می‌توان به صورت الکترونیکی بدون کاهش کیفیت به متخصص مربوطه ارسال کرد.
• تکنولوژی دیجیتال ذخیره‌سازی میکرو این امکان را فراهم می‌آورد تا بتوان داده‌ها را با کیفیت بالا و حجم پایین بر روی درایوهای کوچک ذخیره کرد.
• عکس دیجیتال دندان نیاز به ظهور با مواد شیمیایی ندارد و پسماندهای خطرناک و فویل سربی تولید نمی‌کند. بنابراین رادیولوژی دیجیتال جایگزینی “سبزتر” و دوستدار محیط زیست است.
• رادیولوژی دیجیتال و عکس opg  را می‌توان به راحتی برای دیگر دندانپزشکان ارسال کرد، یا اگر دندانپزشکی رایانه در اختیار ندارد، از عکس دندان پرینت گرفت.
• سنسورهای دیجیتال و صفحه‌های PSP به اشعه ایکس حساس‌تر هستند و نسبت به فیلم به 50 تا 80 درصد تابش کمتر نیاز دارند. این تکنولوژی از اصل ALARA (پایین‌ترین حد ممکن قابل دسترس) پیروی می‌کند و ایمنی در برابر تشعشع را افزایش می‌دهد.
• رادیوگرافی دیجیتال از ویژگی‌هایی چون کنتراست، رنگ‌بندی، سه بعدی بودن، وضوح بالا، قابلیت چرخش، زوم و … برخوردار است و کار تفسیر و تشخیص را برای دندانپزشک راحت‌تر می‌کند و دندانپزشک بهتر می‌تواند عکس دندان را به بیمار توضیح دهد.
• عکس دیجیتال دندان را می‌توان به راحتی در پرونده الکترونیکی بیمار ذخیره کرد و به سرعت به شرکت بیمه، دندانپزشک معالج یا مشاور ارسال کرد. به این ترتیب روند درمان سریع‌تر و بدون اختلال طی می‌شود و شرکت بیمه گذار سریع‌تر خسارت بیمه‌ای را پرداخت می‌کند.

مزایای رادیولوژی دیجیتال دندان بر دیگر روش‌های رادیوگرافی دندان

سنسور داخل دهانی دیجیتال تفاوت چشمگیری را در زمینه توانایی‌های تشخیصی و تجربه بیمار از درمان ایجاد کرده است. سنسورهای دیجیتال اشعه ایکس برای بیمار دراز کشیده روی صندلی دندانپزشکی راحتی بیشتر، تشعشع کمتر و سرعت بالاتری را به ارمغان می‌آورد و به بیمار اجازه می‌دهد تا در فرایند تشخیصی مشارکت داشته باشد.

گرفتن عکس opg (رادیوگرافی دندان)

رادیوگرافی دندان بسیار ساده است! از بیمار خواسته می‌شود تا روی یونیت بنشیند یا بایستد، سپس دندانپزشک دستگاه را متناسب با موقعیت بیمار تنظیم می‌کند. بیمار چانه را روی تکیه گاه جلوی دستگاه قرار می‌دهد و اسکن شروع می‌شود. دستگاه دور سر بیمار می‌چرخد و اسکن سه بعدی از دندان‌ها گرفته می‌شود. گرفتن عکس opg دندان کاملاً بدون درد است، فقط 9 تا 20 ثانیه طول می‌کشد و عکس opg در یک چشم به هم زدن روی صفحه نمایش مشاهده می‌شود و آماده برای تفسیر است. دندانپزشک با توجه به عکس دیجیتال بهتر می‌تواند مشکلات دهان و دندان را تشخیص دهد.

روش‌های رادیوگرافی دندان

رادیوگرافی دندان به سه روش زیر انجام می‌شود:

• روش مستقیم: در روش مستقیم سنسور الکترونیک داخل دهان قرار داده می‌شود تا عکس دندان ثبت شود.
• روش غیرمستقیم: در این روش از اسکنر فیلم اشعه ایکس استفاده می‌شود تا بتوان عکس‌های گرفته شده به روش رادیولوژی قدیمی را مانند عکس‌های دیجیتال مشاهده کرد.
• روش نیمه غیرمستقیم: در این روش نیمه دیجیتال از ترکیبی از سنسور و اسکنر برای تبدیل عکس اشعه ایکس به فیلم دیجیتال استفاده می‌شود.

انواع رادیوگرافی دیجیتال و کاربردهای آن‌ها

رادیولوژی دیجیتال در داخل یا خارج دهان انجام می‌شود.

انواع رادیولوژی داخل دهانی

• عکس بایت وینگ Bitewing: برای گرفتن این عکس از بیمار خواسته می‌شود تا دهان را ببندد و دندان‌ها را روی فیلم فشار دهد. در این عکس جزییات دندان‌های بالا و پایین یک ناحیه از دهان دیده می‌شود. در هر یک از عکس‌ها دندان از تاج تا سطح استخوان نگهدارنده قابل مشاهده است. این نوع رادیوگرافی داخل دهانی برای تشخیص پوسیدگی بین دندانی و تغییراتی انجام می‌شود که در اثر بیماری لثه در تراکم استخوان ایجاد شده است. به علاوه عکس بایت وینگ برای اطمینان از اندازه بودن روکش و دیگر ترمیم‌ها و هم‌سطح بودن پرکردگی‌های دندان با دیگر دندان‌ها کاربرد دارد.
• عکس پری اپیکال (محدود): این رادیوگرافی کل دندان را از تاج تا زیر نوک ریشه و استخوان نگهدارنده در یک قسمت از فک بالا یا پایین نشان می‌دهد. عکس پری اپیکال برای تعیین ساختار ریشه و تشخیص ناهنجاری‌های ساختار استخوانی اطراف کاربرد دارد. چون در این عکس تحلیل رفتن استخوان اطراف هر دندان دیده می‌شود، از آن برای تشخیص عارضه‌هایی مانند بیماری لثه و تعیین ضایعه‌های اندودنتیک (آبسه) استفاده می‌شود.

انواع رادیوگرافی خارج دهان

• عکس پاناروما: برای گرفتن این عکس به دستگاهی نیاز است که دور سر می‌چرخد و کل دهان، از جمله دندان‌های بالا و پایین، را در یک عکس نشان می‌دهد. از عکس opg برای تهیه طرح درمانی ایمپلنت یا کاشت دندان، تشخیص دندان عقل نهفته، اختلال‌های فک، کیست‌ها و تومورهای استخوانی استفاده می‌شود.
• توموگرافی رایانه‌ای چند برشی (MCT): در این عکس لایه یا برش خاصی از دهان دیده می‌شود و بقیه لایه‌ها تار می‌شود. این نوع رادیوگرافی برای بررسی ساختارهایی مفید است که واضح دیدن آنها دشوار است.
• عکس سفالومتری: این عکس که کل سر را نشان می‌دهد در بررسی نسبت و ارتباط بین دندان‌ها با نیم رخ و فک بیمار به کار می‌آید. متخصص ارتودنسی، یعنی متخصص صاف و مرتب کردن دندان‌ها، از عکس سفالومتری برای تهیه طرح درمانی استفاده می‌کند.
• سیالوگرافی: ماده حاجب یا رنگی (عامل کنتراست رادیواپک) در غدد بزاقی تزریق می‌شود تا این غدد نیز روی فیلم رادیوگرافی دیده شود. سیالوگرافی معمولاً برای تشخیص مشکلات غدد بزاقی از قبیل انسداد یا سندرم شوگرن کاربرد دارد؛ سندرم شوگرن بیماری خودایمنی است که مانع تولید اشک و آب دهان می‌شود.
• توموگرافی سه بعدی (CBCT): در این عکس نیز مانند عکس سه بعدی ساختارهای داخلی بدن دیده می‌شود. عکس CBCT برای تشخیص ناراحتی‌های استخوانی صورت مانند شکستگی‌ها یا تومورها به کار برده می‌شود. سی تی اسکن نیز قبل از کاشت دندان و جراحی‌های دشوار کشیدن دندان برای ارزیابی وضعیت استخوان انجام می‌شود تا از بروز عارضه‌های احتمالی در طول عمل و پس از آن جلوگیری شود.

برای مشاهده جدیدترین قیمت و هزینه ارتودنسی لطفا کلیک کنید.

عوارض جانبی رادیولوژی دیجیتال

بیمار هنگام گرفتن عکس دندان به روش رادیولوژی دیجیتال و قدیمی در معرض مقدار بسیار کمی تشعشع قرار می‌گیرد. بیمار در یونیت دیجیتال در معرض تشعشع کمتری قرار می‌گیرد. درهرحال در صورت دریافت اشعه همواره احتمال بروز عوارض جانبی وجود دارد، هر چند عوارض ناشی از رادیوگرافی دیجیتال بسیار نادر است. متخصصین معتقدند که ضرر ناشی از دریافت اشعه رادیوگرافی دندان در مقایسه با فایده تشخیص زودهنگام ناراحتی‌های دهان و دندان بسیار ناچیز و قابل چشم‌پوشی است.

ملاحظات ایمنی رادیوگرافی دیجیتال

اگر چه بیمار در رادیولوژی دیجیتال اشعه بسیار کمی دریافت می‌کند، با این حال هیچ فردی نباید بیش از حد ضرورت در معرض تشعشع قرار بگیرد. پیشبند محافظ سربی و گردنبند تیروئید در اختیار بیماران، به ویژه بانوان باردار، بانوان در سن باروری و کودکان قرار داده می‌شود.

در دوران بارداری

در دوران بارداری گرفتن عکس دندان تا چهار بار در هر ویزیت دندانپزشکی ایمن است، اگرچه اکثر بیماران و دندانپزشکان ترجیح می‌دهند که رادیولوژی را تا زمان زایمان به تاخیر بیاندازند. اما چنانچه شرایط اورژانسی باشد، هیچ مشکل یا نگرانی برای انجام رادیولوژی وجود ندارد و میزان اشعه دریافتی با رعایت احتیاط‌هایی مانند پیشبند سربی دولایه آن‌قدر ناچیز خواهد بود که حتی قابل اندازه گیری نیز نیست. رادیولوژی دندان معمولاً در دوران شیردهی یا تلاش برای بارداری نیز توصیه نمی‌شود.