پلاک نگهدارنده و ریتینر بعد از ارتودنسی

متخصص ارتودنسی

دکتر داودیان

فهرست مطالب پلاک نگهدارنده و ریتینر بعد از ارتودنسی: متحرک و ثابت

• نگهدارنده چیست؟
• دلیل استفاده از پلاک نگه‌دارنده
• انواع ریتینر
• ویژگی‌های یک نگهدارنده (ریتینر) خوب
• طریقه استفاده و مدت زمان استفاده از انواع ریتینر متحرک
• بهداشت و مراقبت از ریتینرها

با به پایان رسیدن درمان ارتودنسی دندان‌های ردیف و مرتب می‌درخشند، لبخندی زیبا به روی لب‌ها نقش می‌بندد، تمام نامرتبی‌های دندان برطرف می‌شود و دندان‌ها به خوبی روی هم قرار می‌گیرند. پس از برداشتن بریس نوبت به استفاده از ریتینر یا نگهدارنده ارتودنسی می‌رسد. پلاک نگهدارنده یا ریتینر در انتهای دوره درمان ارتودنسی برای حفظ نتایج به دست آمده به کار برده می‌شود. نگهدارنده، که گاهی به تنهایی نیز به عنوان یک بریس مستقل برای اصلاح بی‌نظمی دندان به کار برده می‌شود، چندین دهه است که ابداع شده است. پلاک نگهدارنده ممکن است ثابت یا متحرک باشد. گونه‌های متفاوتی از پلاک نگهدارنده وجود دارد که هر یک به گونه‌ای ساخته شده است تا بیمار کاملاً راحت باشد و پلاک نیز جلب توجه نکند. ریتینرمتحرک در واقع جزء انواع دستگاه‌های ارتودنسی متحرک است که به دلیل استفاده آسان‌تر بسیار پرطرفدارتر است.

نگهدارنده چیست؟

دندان‌ها داخل استخوان یعنی بافتی زنده قرار دارند و کاملاً ساکن و بی‌حرکت نیستند. ریتینر بخشی ضروری از درمان ارتودنسی است. بیمار پس از خارج کردن بریس باید مدت معینی به طور تمام وقت و پس از آن فقط شب‌ها از پلاک نگهدارنده استفاده کند. ریتینر دندان‌ها را در موقعیت جدید نگه می‌دارد و این فرصت را به عضله‌ها و بافت‌ها می‌دهد تا به وضعیت جدید عادت کنند و بتوانند دندان‌ها را همچنان صاف و مرتب نگه دارند.

دلیل استفاده از پلاک نگهدارنده

استفاده از ریتینر به دو دلیل ضروری است:

• دندان‌ها معمولاً تمایل دارند به وضعیت اولیه برگردند و مشکل عود می‌کند.
• حرکت غیرقابل پیش‌بینی دندان‌ها به موازات افزایش سن شروع می‌شود. نتیجه این حرکت غالباً کراس بایت و به هم فشرده شدن و شلوغی دندان‌ها است.

استفاده طولانی مدت از ریتینر باعث می‌شود تغییر در موقعیت دندان‌ها در اثر افزایش سن کاهش یابد. هر چه مدت بیشتری از نگهدارنده استفاده شود، دندان‌ها نیز زمان طولانی‌تری مرتب خواهد بود.

انواع ریتینر

پلاک نگهدارنده دائمی

از پلاک نگهدارنده دائمی با نام‌های مختلفی چون ریتینر سیمی متصل شونده، نگه‌دارنده ثابت یا ریتینر سیمی پشت دندانی یا لینگوآل نیز یاد می‌شود. این نوع پلاک ارتودنسی دائمی محسوب می‌شود، چون فقط متخصص ارتودنسی و نه بیمار می‌تواند آن را از دهان خارج کند. ریتینر دائمی به پشت دندان‌های بیمار متصل می‌شود. پلاک نگهدارنده دائمی را برحسب نیاز و شرایط بیمار می‌توان روی شش دندان جلویی پایین و یا چهار دندان جلویی بالا قرار داد.

نقاط قوت

• قابل تشخیص نبودن برای اطرافیان
• طول عمر طولانی
• پلاک ثابت گم نمی‌شود و هزینه مضاعفی را به بیمار تحمیل نمی‌کند.

نقاط ضعف

• تمیز کردن دندان‌ها در صورت استفاده از ریتینر دائمی دشوارتر است.
• بیمار برای راحتی بیشتر باید از وکس (موم) مخصوص دندانپزشکی استفاده کند.
• بیمار باید به طور مرتب به کلینیک مراجعه کند تا متخصص وضعیت را تحت نظر داشته باشد.

ریتینر هالی

پلاک نگهدارنده هالی شناخته شده‌ترین نوع ریتینر است که به ریتینر سیمی معروف است و ده‌ها سال است که متخصصین ارتودنسی از آن به عنوان روشی مطمئن بهره می‌گیرند. ریتینر هالی از سیم و پایه قوسی آکریلیکی تشکیل می‌شود که از روی قالب گرفته شده از دهان بیمار ساخته می‌شود. نگه‌دارنده هالی دندان‌ها را به آهستگی به سمت موقعیت صحیح حرکت می‌دهد یا آن‌ها را در جای مناسب نگه می‌دارد. پلاک هالی را می‌توان در صورت لزوم دستکاری و تنظیم کرد. پلاک هالی متحرک است.

نقاط قوت

• پلاک در صورت آسیب دیدن قابل ترمیم است و تعویض کامل آن معمولاً ضرورتی ندارد.
• پلاک هالی از مواد بادوام ساخته می‌شود.
• تمیز کردن آن راحت است.
• از آنجایی که سیم قابل تنظیم است، متخصص ارتودنسی در صورت لزوم آن را سفت می‌کند تا وضعیت دندان‌ها تغییر نکند یا بهتر شود.

نقاط ضعف

• سیم کمانی شکلی که از روی دندان‌های جلو می‌گذرد، کاملاً مشخص است.
• ریتینر هالی گاهی باعث نوک‌زبانی حرف زدن می‌شود، البته این اختلال گفتاری عموماً فقط به روزهای اولیه استفاده از پلاک مربوط می‌شود.

ریتینر شفاف

ریتینر شفاف تقریباً نامرئی است. به موازات پیشرفت تکنولوژی و بهبود ساخت ریتینر شفاف محبوبیت آن نیز در سال‌های گذشته افزایش یافته است. نگه‌دارنده شفاف از پلاستیک شفاف و مطابق قالب گرفته شده مختص هر بیمار ساخته می‌شود. همان‌گونه که انتظار می‌رود، اطرافیان به سختی متوجه این پلاک می‌شوند. البته پلاک شفاف به اندازه دیگر گونه‌ها بادوام نیست و در صورت لزوم می‌توان آن را از دهان خارج کرد.

نقاط قوت

• نامرئی بودن
• راحت بودن

نقاط ضعف

• نگهدارنده شفاف باید به‌طور منظم بررسی شود تا آسیب‌دیدگی آن تشخیص داده شود و در صورت لزوم تعویض شود.
• تمیز نگه‌داشتن سطوح داخلی آن دشوار است.
• پلاک اجازه نمی‌دهد دندان‌ها به طور طبیعی روی هم قرار بگیرند.

پوزیشنر

مستقر کننده یا پوزیشنر زمانی به کار برده می‌شود که لازم باشد دندان‌ها پس از درآوردن بریس به‌طور جزئی حرکت داده شود. از دهان بیمار قالب گرفته می‌شود، سپس تکنیسین لابراتوار دندان‌ها را در وضعیت بایت مناسب‌تر قرار می‌دهد و پوزیشنر را با توجه به این موقعیت مناسب می‌سازد. بیمار باید پس از ارتودنسی به صورت تمام وقت از این پلاک استفاده کند. پوزیشنر قدری حجیم است و اکثر فعالیت‌های روزمره را مختل می‌کند.

برای مشاهده جدیدترین قیمت و هزینه ارتودنسی لطفا کلیک کنید.

ویژگی‌های یک نگهدارنده (ریتینر) خوب

عامل‌های زیر هنگام تعیین بهترین نوع ریتینر در نظر گرفته می‌شود:

• کارایی: تمام ریتینرها، با توجه به عادت‌های خاص هر بیمار، معمولاً بسیار سودمند هستند، البته به شرطی که به نحو صحیح از آن استفاده شود.
• راحتی: تاثیرگذاری و کارایی ریتینر تا حد زیادی وابسته به تعهد بیمار به استفاده از آن است، بنابراین بیمار باید پلاکی را انتخاب کند که با آن راحت باشد. ریتینر دائمی بسیار راحت است، چون بیمار مجبور نیست اقدامی فراتر از نگهداری معمولی و رعایت متعارف بهداشت دهان و دندان انجام دهد. پلاک نگه دارنده شفاف و ریتینر هاولی باید به‌طور منظم و به روشی متفاوت از مسواک زدن و نخ کشیدن معمول دندان‌ها تمیز شود.
• ظاهر: پلاک شفاف یا دائمی بهترین انتخاب برای بیمارانی است که ظاهر پلاک برایشان مهم است؛ چون این پلاک‌ها عملاً نامرئی هستند.
• نگهداری از پلاک بسیار مهم است: کوتاهی در مراقبت از پلاک نگهدارنده مشکلات بسیاری مانند پوسیدگی دندان یا بیماری لثه را به بار می‌آورد. ریتینر دائمی هنگام مسواک زدن دندان‌ها آسیب نمی‌بیند. تمیز کردن پلاک ارتودنسی متحرک دشوار نیست، اما باید هر روز به طور مرتب انجام شود.
• دوام: دوام هر دو نوع ریتینر دائمی و هالی بالا است، اما استحکام پلاک نگهدارنده شفاف کمتر است. برای مثال بیمارانی که عادت به دندان قروچه و روی هم فشار دادن دندان‌ها دارند، بهتر است ریتینر دیگری انتخاب کنند.

طریقه استفاده و مدت زمان استفاده از انواع ریتینر متحرک

ریتینر هالی

بیمار باید شبانه روز به مدت 6 تا 12 ماه از ریتینر هاولی استفاده کند و آن را فقط هنگام مسواک زدن یا غذا خوردن دربیاورد. در سال دوم کافی است که فقط شب‌ها از ریتینر استفاده شود و مدت استفاده از ریتینر در سال سوم به یک یا دو شب در هفته کاهش می‌یابد. پلاک نگهدارنده را باید هنگام شرکت در ورزش‌هایی مانند بوکس، فوتبال و شنا درآورد.

پلاک نگهدارنده شفاف

بیمار باید در دو روز اول به صورت شبانه‌روزی از پلاک شفاف استفاده کند و در سال اول حداقل 10 تا 12 ساعت پلاک را در دهان نگه دارد. در سال دوم کافی است که فقط یک شب در میان از پلاک استفاده شود و در سال سوم استفاده یک شب در هفته کافی است. بیمار باید پلاک شفاف را هنگام شرکت در ورزش‌هایی مانند بوکس، فوتبال و شنا درآورد.

بهداشت و مراقبت از ریتینرها

مراقبت صحیح از ریتینر بسیار مهم است. در صورت استفاده از نگهدارنده ثابت ممکن است که پلاک روی دندان‌ها جمع شود. بنابراین بهداشت دهان و دندان هنگام استفاده از ریتینر ثابت باید جدی‌تر از پیش رعایت شود. اگر از پلاک نگهدارنده متحرک استفاده می‌کنید، توصیه‌های زیر را برای نگهداری از پلاک رعایت کنید:

• پلاک را مرطوب نگه دارید: هنگامی که پلاک را از دهان خارج می‌کنید، بهتر است آن را در آب غوطه‌ور کنید تا تمیز و مرطوب باقی بماند.
• از جوش شیرین استفاده کنید: آب به تنهایی ریتینر را تمیز نمی‌کند. بهتر است هنگام خیساندن پلاک مقداری جوش شیرین نیز در آب بریزید تا پلاک تمیز شود و باکتری‌های جمع شده روی آن نیز از بین برود.
• مسواک زدن: پلاک نگهدارنده نیز مانند دندان‌ها به مسواک زدن منظم نیاز دارد. برای پاک کردن ریتینر از مسواک دیگری به جز مسواک دندان‌ها و محلولی مانند تمیز کننده دندان مصنوعی استفاده کنید. برای تمیز کردن پلاک خمیردندان به کار نبرید. مسواک زدن ملایم به پلاک آسیب نمی‌زند و در واقع برای زدودن جرم و پلاک ضروری است. ریتینر را حداقل هر چند روز یک بار با مسواک تمیز کنید.