درمان سایش دندان به خاطر دندان قروچه و سایر عوامل…

فهرست مطالب

• دندان قروچه چیست
• روی هم فشار دادن فک
• جلوگیری از مشکلات ناشی از دندان قروچه

از هر ده نفر یک نفر دندان‌ها را در شرایط تنش‌زا روی هم فشار می‌دهد و دندان قروچه می‌کند. اکثر افراد در طول روز متوجه انجام این کار می‌شوند و می‌توانند آن را کنترل کنند. اما برخی شب‌ هنگام و در خواب دندان قروچه می‌کنند. روی هم فشار دادن دندان‌ها و فک عادت مضری است که عوارض نامطلوبی مانند ساییدگی دندان‌ها را به دنبال دارد. در دنیای پزشکی از دندان قروچه با اصطلاح براکسیسم یا کلنچینگ یاد می‌شود.

دندان قروچه چیست؟

دندان قروچه غالباً هنگام خواب رخ می‌دهد. اکثر افراد از این که شب‌ها دندان‌هایشان را روی هم فشار می‌دهند و می‌سایند بی‌خبرند، اما سردرد سنگین و درد فک صبحگاهی نشان دهنده دندان قروچه شبانه است. به علاوه ممکن است همسرشان صدای روی هم فشار دادن دندان‌ها را بشنود.

علل دندان قروچه

سابق بر این تصور می‌شد که ناهنجاری‌های بایت و شیوه نامناسب روی هم قرار گرفتن دندان‌ها دلیل دندان قروچه کردن است و به همین دلیل دندانپزشک بایت را با تراشیدن دندان‌ها اصلاح می‌کرد. اما امروزه دندان قروچه را از علائم استرس و اضطراب می‌دانند.اختلال‌های خواب، مصرف بعضی داروها و هم محور نبودن استخوان فک یا دندان‌ها نیز از دلایل ثانویه دندان قروچه کردن محسوب می‌شود.

مشکلات ناشی از دندان قروچه کردن

بدیهی است که دندان قروچه کردن مداوم باعث می‌شود دندان‌ها تا ریشه ساییده شود و عوارض زیر بروز یابد:

• ساییده شدن مینا تا عاج دندان که حساسیت دندان را به دنبال دارد.
• ترک خوردن و شکستگی پرکردگی دندان
• لق شدن دندان‌ها و تحلیل رفتن لثه
• پوسیدگی دندان
• آسیب‌دیدگی عصب

روی هم فشار دادن فک 

روی هم فشار دادن فک در ساعات بیداری و معمولاً در واکنش به استرس یا واکنش جنگ و گریز اتفاق می‌افتد. با کشیده شدن عضله‌های فک و روی هم قفل شدن آنها فشاری بیش از 250 پوند(Pound) تولید می‌شود.

چنین فشاری به شدت به استخوان‌ها و عضله‌های فک صدمه می‌زند و مفصل را تحلیل می‌برد. ناراحتی‌های زیر نیز به زودی بروز می‌یابد:

• درد و ناراحتی فک و سر درد
•  تحلیل لثه
• پاکت لثه
• ریزش مو

جلوگیری از مشکلات ناشی از دندان قروچه

دلیل دندان قروچه هر چه باشد، باید هر چه سریع‌تر درمان شود تا از ضرورت انجام درمان‌هایی مانند موارد زیر جلوگیری شود:

• عصب کشی
• ایمپلنت (کاشت دندان)
• پر کردن دندان
• بریج (پل) دندان
• باندینگ
• روکش
• دندان مصنوعی

موثرترین درمان دندان قروچه نایت‌گارد یا محافظ شبانه‌ای است که به صورت سفارشی توسط متخصص برای بیمار تهیه می‌شود.

محافظ‌های دهان 

محافظ‌های دهانی مانند نایت‌گارد بلافاصله از آسیب دیدن بیشتر دندان‌ها جلوگیری می‌کند. این گاردها به خوبی بین دندان‌های بالا و پایین قرار می‌گیرد و مانع از تماس آنها با هم می‌شود. بعضی از این محافظ‌ها نیروی ناشی از فشار فک را به جهت دیگری هدایت می‌کند، تعدادی نیز صرفاً اجازه نمی‌دهد دندان‌ها روی هم بیاید.

گاردهای فوری یا آماده را می‌توان به راحتی از داروخانه تهیه کرد. پرکاربردترین نوع این گاردها نوعی است که ابتدا حرارت داده می‌شود و بعد در دهان قرار می‌گیرد تا شکل دندان‌ها را به خود بگیرد. استفاده از گاردهای فوری تسکینی فوری را به ارمغان می‌آورد.

نایت‌گاردهای سفارشی: متخصص دندانپزشکی نایت‌گارد سفارشی را مختص هر بیمار می‌سازد. گارد سفارشی درمان موثرتری است و برای استفاده طولانی‌مدت توصیه می‌شود. این محافظ‌ها کاملاً اندازه، راحت و قابل استفاده در شب یا روز هستند و جلب توجه نمی‌کنند.

نشانه‌های ضرورت استفاده از نایت‌‌گارد

در صورت مواجهه با یکی از نشانه‌های زیر بهتر است با دندانپزشک درباره تهیه نایت‌گارد مشورت کنید:

لب پر شدن و شکستن دندان: شکستگی و لب پر شدن دندان علاوه بر این که به ترمیم نیاز دارد، می‌تواند نشانه شدیدتر شدن دندان قروچه نیز باشد. با روی هم فشار دادن دندان‌ها و ساییدن رو به جلو و عقب آنها فشار زیادی به مینای دندان حتی هنگام خواب وارد می‌شود که در نهایت به دندان آسیب می‌زند. ترمیم شکستگی نه تنها هزینه بالایی را به بیمار تحمیل می‌کند، ممکن است به پوسیدگی نیز منجر شود، بنابراین پیش از آن که تعداد بیشتری از دندان‌ها بشکند، نایت‌گارد تهیه کنید.

دندان قروچه مزمن: برخی به دلیل مشکلات زودگذری چون استرس شغلی دندان‌ها را گاهی روی هم فشار می‌دهند. چنانچه اکثر شب‌ها دندان قروچه دارید، مشکل مزمن شده است و باید برای تهیه گارد به دندانپزشک مراجعه کنید. محافظ‌های دهانی هر چند عادت روی هم فشار دادن فک‌ها را از بین نمی‌برد، اما اثرهای منفی و عوارض آن روی دندان‌ها را به حداقل می‌رساند.

بیدار شدن با سردرد: اگر صبح‌ها از سردردی آزاردهنده رنج می‌برید، احتمال این که شب‌ها دندان قروچه می‌کنید، بالا است. برای تهیه محافظ دهانی مناسب و کاهش عوارض دندان قروچه با دندانپزشک مشورت کنید. انجام تمرین‌های آرام‌سازی نیز کمک می‌کند شب‌ها آرام‌تر باشید و کمتر دندان قروچه کنید. البته دندانپزشکان سیمادنت روش‌های دیگری را نیز به شما پیشنهاد می‌دهند.

ابتلا به اختلال مفصل فکی ـ گیجگاهی: اختلال مفصل فکی ـ گیجگاهی (TMJD) ناشی از التهاب عضله‌های اطراف فک است که پی‌آمد روی هم فشار دادن دندان‌ها است. چنانچه دندانپزشک وجود این اختلال را تشخیص دهد، استفاده از گارد را برای جلوگیری از روی هم ساییدن دندان‌ها و کاهش درد حاصل از این عارضه پیشنهاد می‌دهد.

مصرف ضد افسردگی‌ها: چنانچه به طور مداوم داروهای ضدافسردگی مصرف می‌کنید، با دندانپزشک درباره تهیه محافظ‌های دهانی مشورت کنید. ماده اصلی تشکیل دهنده بعضی از این دارو‌ها باعث دندان قروچه شبانه می‌شود. بنابراین اگر داروهایی مانند پاکسیل مصرف می‌کنید، باید از دندان‌های خود در برابر اثرهای جانبی آنها محافظت کنید. به علاوه با متخصص درباره تنظیم مقدار این داروها یا تغییر آنها مشورت کنید.

توصیه‌هایی برای ترک کردن عادت دندان قروچه

نکته مهم در درمان دندان قروچه این است که منبع اصلی این عادت را در کنار استفاده از نایت‌گارد بیابید و برطرف کنید.

استرس: اگر دندان قروچه پی‌آمد استرس است، هر روز مدتی را به فعالیت‌های کاهش دهنده استرس مانند ورزش، مطالعه یا مدیتیشن اختصاص دهید.

دوری از محرک‌ها: کافئین و نیکوتین از جمله محرک‌هایی هستند که واکنشی مشابه استرس را تولید می‌کنند و باعث انقباض عضله‌ها می‌شوند.

بازآموزی فک: از جویدن آدامس یا مداد خودداری کنید، چون این حرکت به طور ناخودآگاه و غیرارادی دندان قروچه و روی هم فشار دادن دندان‌ها را در پی دارد.