تسکین و درمان دندان درد شدید

فهرست مطالب

• علائم و علت‌های دندان‌درد
• پیشگیری از دندان‌درد

به بیان کلی می‌توان گفت که درد یک پاسخ محافظتی در بدن است که شدت آن ازحساسیت جزئی تا درد شدید متفاوت است و به بدن اطلاع می‌دهد که مشکلی در جایی وجود دارد. در مورد درد دندان نیز، درد به خاطر واکنشی که اعصاب موجود در فضای مغز دندان نسبت به محرک‌ها نشان می‌دهند، ایجاد می‌شود و شدت آن به نوع و شدت عامل تحریک‌کننده بستگی دارد.

در ادامه به برخی از علائمی که ممکن است شما همراه با دندان‌درد احساس کنید و نیز علت‌های احتمالی ایجادکننده آن و روش‌هایی که برای تسکین و درمان درد دندان وجود دارد، اشاره می‌شود.

علائم و علت‌های دندان‌درد

حساسیت نسبت به غذاها و مایعات داغ یا سرد

مشکل احتمالی: اگر ناراحتی ناشی از این حساسیت تنها به مدت چند لحظه دوام داشته باشد، پس نمی‌تواند نشانه‌ای از یک مشکل جدی باشد. این حساسیت ممکن است به خاطر یک پوسیدگی کوچک در دندان، لق شدن پُرکردگی دندان و یا نمایان شدن ریشه دندان در نتیجه تحلیل رفتن لثه‌ها و احتمالاً ساییدگی ناشی از مسواک ایجاد شده باشد.

چه کار باید کرد: اگر سطح ریشه دندان حساس شده است، باید آن را تمیز و عاری از پلاک باکتری‌های دهانی نگه دارید. از یک مسواک نرم استفاده کنید و خطوط لثه‌ها را به‌ صورت بسیار آرام و با ملایمت تمیز کنید و بیش از دو بار در روز مسواک نزنید. سعی کنید از خمیر دندان‌های حاوی فلوراید که به‌طور اختصاصی برای دندان‌های حساس ساخته شده است، استفاده کنید. حتی می‌توانید از خمیر دندان به شکل یک پماد استفاده کنید و هر بار به مدت 10 دقیقه آن را بر روی سطح ریشه دندان بمالید. اگر حساسیت دندان همچنان ادامه پیدا کرد، به دندانپزشک مراجعه کنید.

حساسیت به غذاهای داغ یا سرد بعد از درمان دندان

مشکل احتمالی: درمان انجام‌گرفته بر روی دندان ممکن است منجر به حساسیت دندان به خاطر التهاب بافت‌های موجود در قسمت مغز یک دندان شده باشد.

چه کار باید کرد: معمولاً این نوع از حساسیت نباید بیش از چند روز طول بکشد، اما اگر اخیراً پوسیدگی دندان ترمیم‌شده یا دندان پُر شده باشد یا اخیراً بر روی آن روکش شده باشد، ممکن است تا برطرف شدن کامل این حساسیت، یک یا دو هفته طول بکشد. مسکن‌های ملایم مانند استامینوفن، آسپرین یا ایبوپروفن می‌تواند در تسکین درد ناشی از این حساسیت مؤثر باشد. اگر درد دندان همچنان ماندگار باشد و یا بدتر شود، باید به دندانپزشک مراجعه کنید.

تیر کشیدن دندان در هنگام گاز گرفتن لقمه غذا

مشکل احتمالی: پوسیدگی دندان، شل شدن پُرکردگی و یا ترک خوردن دندان از علت‌های احتمالی این درد هستند.

چه‌کار باید کرد: قبل از آنکه درد دندان شدیدتر شود، به یک دندانپزشک مراجعه کنید تا علت آن را تشخیص دهد. اگر درد دندان به خاطر پوسیدگی باشد، باید پوسیدگی آن را درمان کرد و اگر به خاطر شل شدن پُرکردگی موجود در دندان باشد، لازم است که دندانپزشک مجدداً دندان را پُر کند. اگر درد دندان به خاطر آسیب‌دیدگی بافت مغز دندان ایجاد شده باشد، ممکن است دندانپزشک، شما را به یک اندودنتیست معرفی کند. اندودنتیست، یک دندانپزشک متخصص در زمینه درمان کانال ریشه است که ریشه دندان شما را ترمیم می‌کند (عصب‌کشی) و مغز دندان آسیب‌دیده را تمیز کرده، کانال ریشه دندان را ضدعفونی کرده و قسمت باقیمانده از دندان را پُر می‌کند تا نهایتاً دندان را نجات داده و آن را حفظ کند. اگر ترک دندان به قسمت مغز دندان رسیده باشد، ممکن است درمان آن بسیار دشوار باشد و امکان درمان آن به موقعیت و عمق ترک ایجادشده بر روی دندان بستگي دارد.

درد همراه با تأخیر بعد از خوردن غذاها و مایعات داغ یا سرد

مشکل احتمالی: این نوع از درد دندان احتمالاً نشان‌دهنده آن است که مغز دندان دچار التهاب شده و یا در حال از بین رفتن است. ممکن است آسیب‌دیدگی مغز دندان به‌صورت برگشت‌ناپذیر باشد که این حالت معمولاً در نتیجه یک پوسیدگی عمیق یا ضرب‌دیدگی فیزیکی دندان ایجاد می‌شود.

چه‌کار باید کرد: در این موارد باید قبل از آنکه دندان شما دچار آبسه شود و درد شدیدی ایجاد کند، به دندانپزشک یا اندودنتیست مراجعه کنید تا علت دندان‌درد را تشخیص دهد. در این موارد احتمالاً لازم است که دندان شما عصب‌کشی شود تا بافت‌های مرده موجود در مغز دندان و بافت‌هایی که در حال از بین رفتن هستند، حذف‌شده و بتوان دندان را نجات داد.

درد ممتد و فشار در دندان‌های بالا و ناحیه سینوس‌های یک یا دو طرف صورت

مشکل احتمالی: دردی که در ناحیه سینوس‌های صورت احساس می‌شود، غالباً با دندان‌های قسمت بالا و عقب دهان ارتباط دارد، زیرا هر دوی این قسمت‌ها اعصاب مشترکی دارند. به همین دلیل منشأ این درد که از نوع دردهای “ارجاعی” می‌باشد را ممکن است نتوان به‌راحتی تعیین کرد. بنابراین درد سینوس‌ها می‌تواند مشابه با درد دندان یا برعکس باشد. همچنین به همین دلیل است که عفونت سینوس‌ها به دلیل سرماخوردگی یا آنفولانزا می‌تواند باعث احساس درد در قسمت دندان‌های بالایی شود. علاوه بر آن لازم است بررسی شود که آیا خرد کردن یا فشار دادن اجسام سخت با دندان عامل ایجاد این درد نباشد، زیرا هر دوی این عوامل نیز علائم مشابهی ایجاد می‌کنند.

چه‌کار باید کرد: ابتدا به دندانپزشک یا اندودنتیست مراجعه کنید تا اگر این علائم به خاطر دهان و دندان باشد، آن را تشخیص دهد. در غیر این صورت، احتمالاً درد به خاطر سینوس‌ها است و لازم است که به پزشک خانوادگی خود مراجعه کنید. اما در هر صورت اجازه ندهید که شدت درد بیشتر شود.

درد حاد و مداوم در یک ناحیه از دهان به‌طوری‌که به‌ راحتی نمی‌توانید بگویید که دقیقاً کدام دندان باعث ایجاد درد شده است

مشکل احتمالی: این نوع از درد به خاطر آن است که بافت مغز دندان دچار عفونت حاد و التهاب شده و در حال از بین رفتن است. به‌طورکلی این درد نوعی پاسخ به پوسیدگی‌هایی است که خیلی به عصب دندان نزدیک شده یا به آن وارد شده باشد.

چه‌کار باید کرد: در این موارد باید فوراً به دندانپزشک مراجعه کنید تا یک معاینه کامل بر روی شما انجام دهد. وقتی‌که دندان آسیب‌دیده مشخص شد، می‌توان با عصب‌کشی و برداشتن بافت‌های عفونی‌شده از قسمت مغز دندان، درد آن را ساکت کرد و خود دندان را نیز نجات داد. اگر این درد به‌موقع درمان نشود، می‌تواند مرتباً شدیدتر شود.

درد مداوم، فشار و ورم لثه و حساسیت نسبت به تماس

مشکل احتمالی: در این صورت ممکن است دندان دچار عفونت یا آبسه‌ای شده باشد که از قسمت مغز دندان به درون بافت‌های اطراف آن و استخوان فک سرایت کرده باشد.

چه‌کار باید کرد: در این موارد، فوراً به دندانپزشک یا اندودنتیست مراجعه کنید. احتمالاً دندان شما باید عصب‌کشی شود. شما می‌توانید تا زمانی که تحت درمان قرار دارید، برای تسکین درد و کاهش علائم از داروهای مسکن بدون نسخه مانند استامینوفن و ایبوپروفن استفاده کنید.

هر چه زودتر برای درمان دندان اقدام کنید و اجازه ندهید که درد دندان شدیدتر شود.

به خاطر داشته باشید که در همه مثال‌هایی که در بالا ذکر شد، تنها دلایل احتمالی و راه‌حل‌های پیشنهادی برای شما ارائه شد، اما این‌ها تنها برخی از راهنمایی‌ها و دستورات کلی و احتمالی است. در همه موارد دندان‌درد یا درد و ناراحتی فک‌ها و بافت‌های اطراف دندان و فک، باید هر چه سریع‌تر به دندانپزشک مراجعه کنید تا معاینه و تشخیص مناسبی در مورد شما انجام‌شده و مشکل شما درمان شود. ممکن است که دندانپزشک به‌منظور تشخیص و درمان بهتر، شما را به یک اندودنتیست معرفی کند، به‌خصوص در شرایطی که دندان‌درد به خاطر مشکل کانال ریشه (عصب) دندان باشد. در نهایت اگر درد شما به خاطر بیماری یا شرایط پزشکی دیگری باشد، دندانپزشک یا اندودنتیست، شما را به پزشک ارجاع خواهد داد.

پیشگیری از دندان‌درد

اغلب افراد می‌توانند با مراقبت دائمی و منظم از دندان‌ها، از بروز مشکلات شدید دهان و دندان جلوگیری کنند. شما باید شماره تلفن دندانپزشک خود را همیشه در دسترس داشته باشید تا درصورتی‌که مورد اورژانسی برای شما پیش آمد، فوراً با دندانپزشک تماس بگیرید.

• رژیم غذایی سالم داشته باشید و به‌طور مرتب مسواک بزنید و نخ دندان بکشید.
• برای جلوگیری از پوسیدگی دندان از فلوراید استفاده کنید.
• امروزه خمیر دندان‌ها و ژل‌های موضعی جدیدی در بازار عرضه شده است که می‌توان برای مقابله با مواد اسیدی حاصل از باکتری‌ها و کمک به ترمیم آسیب‌هایی که توسط باکتری‌ها به دندان‌ها وارد می‌شود، آن‌ها را بر روی دندان‌ها قرار داد. انواع جدیدتر این محصولات معمولاً در ترکیب خود حاوی زایلیتول، کازئین فسفوپپتید (CPP)، آمورفوس کلسیم فسفات (ACP) و فلوراید می‌باشند.
• هر فرد باید حداقل دو بار در سال برای تمیز کردن دندان‌های خود به دندانپزشک یا متخصص بهداشت دهان و دندان مراجعه کند.
• پل‌ها و دندان‌های مصنوعی را باید تمیز نگه داشت.
• هنگامی‌که ورزش می‌کنید، از یک گارد محافظ دندان یا محافظ سر برای جلوگیری از آسیب دیدن دندان‌ها استفاده کنید.
• سیگار نکشید. مصرف تنباکو می‌تواند مشکلات و ناراحتی‌های مربوط به دهان و دندان را تشدید کند.