اگر بیمار عادت به دندان قروچه(براکسیسم) داشته باشد، درمان‌های متعددی برای جلوگیری از این عادت مضر و بروز عوارض آن پیشنهاد می‌شود که پرکاربردترین آنها نایت گارد دندان (محافظ دهانی) است. محافظ دهان وسیله‌ای است که بیمار هنگام خواب در دهان می‌گذارد تا تمام نیروهای ناشی از دندان قروچه و روی هم فشار دادن و ساییدن دندان‌ها را به خود جذب کند. این نایت گارد که به صورت سفارشی و براساس تجویز دندانپزشک تهیه می‌شود، با محافظ دندان ورزشی تفاوت دارد. نخستین تفاوت این دو به مواد به کار برده شده در ساخت آنها مربوط می‌شود، اما وجه تمایز اصلی آنها کاربرد متفاوتشان است.
دندان قروچه چیست؟
دندان قروچه غالباً هنگام خواب رخ می‌دهد. اکثر افراد از این که شب‌ها دندان‌هایشان را روی هم فشار می‌دهند و می‌سایند بی‌خبرند، اما سردرد سنگین و درد فک صبحگاهی نشان دهنده دندان قروچه شبانه است. به علاوه ممکن است همسرشان صدای روی هم فشار دادن دندان‌ها را بشنود.
برای مطالعه مقاله معرفی بهترین متخصص ارتودنسی و ویژگی‌های آن کلیک کنید.
علل دندان قروچه
سابق بر این تصور می‌شد که ناهنجاری‌های بایت و شیوه نامناسب روی هم قرار گرفتن دندان‌ها دلیل دندان قروچه کردن است و به همین دلیل دندانپزشک بایت را با تراشیدن دندان‌ها اصلاح می‌کرد. اما امروزه دندان قروچه را از علائم استرس و اضطراب می‌دانند.اختلال‌های خواب، مصرف بعضی داروها و هم محور نبودن استخوان فک یا دندان‌ها نیز از دلایل ثانویه دندان قروچه کردن محسوب می‌شود.
مشکلات ناشی از دندان قروچه کردن
بدیهی است که دندان قروچه کردن مداوم باعث می‌شود دندان‌ها تا ریشه ساییده شود و عوارض زیر بروز یابد:
ساییده شدن میناتا عاج دندان که حساسیت دندان را به دنبال دارد. ترک خوردن و شکستگی پرکردگی دندان لق شدن دندان‌ها و تحلیل رفتن لثه پوسیدگی دندان آسیب‌دیدگی عصب
نشانه‌های ضرورت استفاده از نایتگارد ( محافظ دهانی)
در صورت مواجهه با یکی از نشانه‌های زیر بهتر است با دندانپزشک درباره تهیه نایتگارد مشورت کنید:
لب پر شدن و شکستن دندان: شکستگی و لب پر شدن دندان علاوه بر این که به ترمیم نیاز دارد، می‌تواند نشانه شدیدتر شدن دندان قروچه نیز باشد. با روی هم فشار دادن دندان‌ها و ساییدن رو به جلو و عقب آنها فشار زیادی به مینای دندان حتی هنگام خواب وارد می‌شود که در نهایت به دندان آسیب می‌زند. ترمیم شکستگی نه تنها هزینه بالایی را به بیمار تحمیل می‌کند، ممکن است به پوسیدگینیز منجر شود، بنابراین پیش از آن که تعداد بیشتری از دندان‌ها بشکند، نایتگارد تهیه کنید.
دندان قروچه مزمن: برخی به دلیل مشکلات زودگذری چون استرس شغلی دندان‌ها را گاهی روی هم فشار می‌دهند. چنانچه اکثر شب‌ها دندان قروچه دارید، مشکل مزمن شده است و باید برای تهیه گارد به دندانپزشک مراجعه کنید. محافظهای دهانی هر چند عادت روی هم فشار دادن فک‌ها را از بین نمی‌برد، اما اثرهای منفی و عوارض آن روی دندان‌ها را به حداقل می‌رساند.
بیدار شدن با سردرد: اگر صبح‌ها از سردردی آزاردهنده رنج می‌برید، احتمال این که شب‌ها دندان قروچه می‌کنید، بالا است. برای تهیه محافظ دهانی مناسب و کاهش عوارض دندان قروچه با دندانپزشک مشورت کنید. انجام تمرین‌های آرام‌سازی نیز کمک می‌کند شب‌ها آرام‌تر باشید و کمتر دندان قروچه کنید. البته دندانپزشکان سیمادنت روش‌های دیگری را نیز به شما پیشنهاد می‌دهند.
ابتلا به اختلال مفصل فکی ـ گیجگاهی: اختلال مفصل فکی ـ گیجگاهی (TMJD) ناشی از التهاب عضله‌های اطراف فک است که پی‌آمد روی هم فشار دادن دندان‌ها است. چنانچه دندانپزشک وجود این اختلال را تشخیص دهد، استفاده از گارد را برای جلوگیری از ساییدگی دندان‌ها و کاهش درد حاصل از این عارضه پیشنهاد می‌دهد.
مصرف ضد افسردگی‌ها: چنانچه به طور مداوم داروهای ضدافسردگی مصرف می‌کنید، با دندانپزشک درباره تهیه محافظهای دهانی مشورت کنید. ماده اصلی تشکیل دهنده بعضی از این داروها باعث دندان قروچه شبانه می‌شود. بنابراین اگر داروهایی مانند پاکسیل مصرف می‌کنید، باید از دندان‌های خود در برابر اثرهای جانبی آنها محافظت کنید. به علاوه با متخصص درباره تنظیم مقدار این داروها یا تغییر آنها مشورت کنید.
برای مشاهده جدیدترین و بروزترین هزینه ارتودنسی کلیک کنید.
انواع محافظهای دهانی
گارد (محافظهای) دهانی به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند:
نایت گارد
اگر چه هیچ درمانی برای دندان قروچه وجود ندارد، اما با استفاده از نایت گارد دندان می‌توان از دندان‌ها در برابر این عادت مضر مراقبت کرد. نایت گارد تغییر قابل توجهی را در کیفیت خواب و سلامتی بیمار ایجاد می‌کند. مزایای استفاده از نایت گارد عبارت است از:
بهبود تنفس: نایت گارد مجاری عبور هوا را باز نگه می‌دارد؛ در نتیجه تنفس بهبود می‌یابد و خر و پف شبانه کمتر می‌شود.
تسکین یا کاهش دادن درد فک
کاهش صدا دادن فک
درمان اختلال مفصل فکی ـ گیجگاهی (TMJ): نایت گارد دهان را باز نگه می‌دارد و مشکل قفل شدن فک (تریسموس) را برطرف می‌کند.
کاهش فشار و استرس
محافظ دهانی ورزشی
گارد ورزشی، گارد دهان و محافظ دهان همه نام‌های مختلف وسیله یکسانی هستند که روی دندان‌ها گذاشته می‌شود تا از آنها در برابر ضربات وارده به صورت و سر محافظت کند. اهمیت استفاده از گارد دهانی را هنگام ورزش کردن دست کم نگیرید. محافظ دهانی معمولاً دندان‌های بالا را پوشش می‌دهد و از آسیب‌های زیر جلوگیری می‌کند:
نایت گارد دندان در برابر روی هم فشار دادن و دندان قروچه شبانه از دندان‌ها محافظت می‌کند. نایت گارد باید هر شب یا در کل هنگام خوابیدن استفاده شود، بنابراین برای ساخت آن موادی به کار برده می‌شود که علی رغم ضخامت نه چندان بالا به اندازه کافی محکم باشد تا بتواند از دندان‌ها محافظت کند.
محافظ دهانی ورزشی وسیله‌ای است که برای ورزشکاران تجویز می‌شود تا در برابر آسیب‌های ناشی از برخورد یا وارد شدن ضربه به صورت از دندان‌ها محافظت کند. این محافظ دندان معمولاً از مواد ضخیم‌تر و به گونه‌ای ساخته می‌شود که کل فک حتی لثه‌ها را بپوشاند تا از دهان به طور کامل محافظت شود.
تفاوت عملکردی
هم نایت گارد و هم محافظ ورزشی با هدف محافظت از دندان‌ها استفاده می‌شود، اما روش حفاظتی هر یک متفاوت است:
نایت گارد دندان مانع از آن می‌شود که سطوح دندان‌ها در اثر دندان قروچه مداوم ساییده شود.
محافظ دهانی ورزشی در اصل برای این به کار برده می‌شود که دندان‌ها و دهان در اثر وارد شدن ضربه شدید و ناگهانی آسیب نبیند.
در نتیجه در حالی که نایت گارد از پلاستیک آکریلیکی بادوام ساخته می‌شود تا در برابر دندان قروچه طولانی مدت مقاومت داشته باشد و نشکند، محافظ دهانی ورزشی معمولاً از مواد نرم‌تری ساخته می‌شود تا بتواند نیروی مربوط به ضربه ناگهانی را تحمل کند.
انواع محافظ دهانی ( نایت گارد دندان )
دسته‌بندی محافظ دهانی (نایت گارد) بر حسب نحوه ساخت
گارد دهان سفارشی قالب‌گیری شده: این گارد معمولاً در لابراتوار دندانپزشکی و براساس قالب گرفته شده ساخته می‌شود. گارد سفارشی بیشترین محافظت ممکن را ارائه می‌دهد، چون هر گارد مختص وضعیت منحصر به فرد هر بیمار ساخته می‌شود. با این حال ساخت گارد سفارشی زمان‌بر است و گارد حجیم و بسیار گران است.
گارد دهان سفارشی بدون قالب‌گیری: بهترین محافظ پس از گارد سفارشی نوع جدیدتری است که به صورت سفارشی اما بدون قالب‌گیری ساخته می‌شود. این نوع محافظ از مواد متخلخلی ساخته می‌شود که عبور هوا و آب را ممکن می‌کند و در عین حال از استحکام بالایی برای محافظت کردن از دندان‌ها برخوردار است.
گارد دهان سفارشی بجوشان و گاز بگیر: گارد دهانی بجوشان و گاز بگیر” boil and bite” از مواد ترموپلاستیک ساخته می‌شود و بهتر از محافظهای آماده روی دندان‌ها می‌نشیند. محافظ در آب داغ قرار داده می‌شود تا نرم شود، سپس داخل دهان قرار داده می‌شود تا با فشار انگشت و زبان شکل دندان‌ها را به خود بگیرد.
گارد دهان آماده: این محافظ را می‌توان از داروخانه و یا به صورت آنلاین خریداری کرد. این محافظ چندان راحت نیست و غالباً حجیم است، اما از بقیه گاردها ارزان‌تر است.
دسته‌بندی محافظ دهانی ( نایت گارد دندان ) بر حسب جنس و میزان پوشش
نایت گارد دندان با پوشش کامل کل دندان‌های بالا و پایین را می‌پوشاند. این گارد تاثیری بر بایت و بستن دهان ندارد و از دندان‌ها در برابر دندان قروچه محافظت می‌کند.
نایت گارد با پوشش جزئی فقط بعضی دندان‌های مشکل ساز را پوشش می‌دهد. این نوع گارد دندان قروچه و روی هم فشار دادن فک‌ها را کاهش می‌دهد، اما بر بایت نیز قدری اثر می‌گذارد.
نایت گارد سخت بادوام تر است و انتخابی مناسب برای افرادی است که عادت به دندان قروچه شدید دارند.
نایت گارد نرم راحت‌تر و مناسب بیمارانی است که دندان قروچه ملایم دارند.
تغییر موقعیت بایت: بعضی از نایت گاردها، با پوشش جزئی یا کامل، با هدف تغییر موقعیت بایت طراحی می‌شوند. این نوع نایت گارد دندان روی دندان‌ها قرار می‌گیرد و سپس به تدریج تغییر داده می‌شود تا دندان‌ها را به روش خاصی حرکت دهد.
ویژگی‌های یک محافظ دهانی خوب
یک محافظ دهانی خوب باید از ویژگی‌های زیر برخوردار باشد:
بادوام
راحت و در عین حال جذب دندان‌ها
خوب ماندن در دهان
تمیز کردن آسان
مختل نکردن تنفس و بلع
مختل نکردن گفتار
نبستن مجراهای تنفسی
محافظ باید ضخامت کافی، حدود 4 میلی‌متر، داشته باشد تا بتواند از دندان‌ها در برابر تحمیل فشار و نیرو محافظت کند.
بهداشت و مراقبت از محافظ دهانی ( نایت گارد دندان )
گارد دهان را پس از هر بار استفاده با آب گرم (نه داغ) و صابون بشویید و بگذارید در معرض هوا خشک شود.
گارد دهان را هر چند وقت یک بار با دهانشویه ضدعفونی کنید.
نایت گارد دندان را در جعبه پلاستیکی با تهویه مناسبی نگهداری کنید که چند سوراخ روی آن ایجاد شده است.
نایت گارد را در معرض تابش مستقیم نور خورشید یا در خودرو دربسته یا در جعبه داشبورد قرار ندهید. حرارت به محافظ آسیب می‌زند.
قبل از هر بار استفاده از گارد مطمئن شوید که در وضعیت مناسبی قرار دارد.
از دندانپزشک بخواهید تا نایت گارد دندان را نیز در ویزیت‌های دوره‌ای بررسی کند.
نایت گارد آسیب‌دیده را تعویض کنید.
نایت گارد کودک را هر 12 تا 18 ماه یک بار عوض کنید، حتی اگر محافظ به ظاهر مشکلی نداشته باشد. دندان‌های جدید و در حال رشد باعث می‌شود که گارد دیگر کاملاً اندازه نباشد.
متورم شدن غدد لنفاوی
نایت گارد کودک را هر 12 تا 18 ماه یک بار عوض کنید، حتی اگر محافظ به ظاهر مشکلی نداشته باشد. دندان‌های جدید و در حال رشد باعث می‌شود که گارد دیگر کاملاً اندازه نباشد.
مشاوره حضوری برای دندان قروچه در شمال تهران
اگر ساکن مناطقی همانند نیاوران، اقدسیه، زعفرانیه، جردن، شریعتی، میرداماد، پاسداران و سایر محله‌های این مناطق هستید و قصد مراجعه به یک مرکز تخصصی دندانپزشکی در شمال تهران را دارید، می‌توانید به مطب شریعتی سیمادنت مراجعه نمایید.
آدرس: تهران، شریعتی، بین میرداماد و ظفر، خیابان منظرنژاد، ساختمان پزشکان منظرنژاد، طبقه 3، واحد 11
"*"فیلدهای ضروری را نشان می دهد
مشاوره حضوری با بهترین متخصص برای دندان قروچه در غرب تهران
علاوه بر مناطق شمالی تهران، سیمادنت در غرب تهران نیز شعبه‌ای دیگر دارد و شما می‌توانید برای دریافت مشاوره حضوری به شعبه ستارخان سیمادنت مراجعه کنید. در نتیجه اگر ساکن مناطقی همانند صادقیه، ستارخان، مرزداران،جنت آباد، سعادت آباد یا حتی کرج هستید قصد مراجعه به یک مرکز دندانپزشکی در اطراف منزل خود را دارید، می‌توانید به مطب ستارخان سیمادنت مراجعه نمایید.
آدرس: تهران، خیابان ستارخان، بین خیابان شادمهر و بهبودی، ساختمان پزشکان ستارخان، طبقه ۵
