انواع وسایل و تجهیزات ارتودنسی (بریس ، پلاک ، کش ، هدگیر و دستگاه های فانکشنال)

متخصص ارتودنسی

دکتر داودیان

اکثر بیماران ارتودنسی مدت زیادی از دوره درمان از وسیله ثابتی به نام بریس استفاده می‌کنند؛ نوع آشنای این بریس‌های پرکاربرد سال‌ها است که ظاهر فلزی نقره‌ای رنگ خود را حفظ کرده است. اگر چه بریس‌های فلزی هنوز هم کاربرد و البته طرفداران زیادی دارد، اما بریس‌ فلزی دیگر تنها گزینه برای درمان ارتودنسی نیست. یکی از پر طرفدارترین انواع روش‌های ارتودنسی، ارتودنسی متحرک است که کاربردهای فراوانی دارد. در این مقاله با انواع وسایل و تجهیزات ارتودنسی جدید ارتودنسی بیشتر آشنا خواهیم شد.

انواع بریس

بریس‌های فلزی

بریس فلزی نخستین تصویری است که با شنیدن واژه ارتودنسی به ذهن بسیاری از ما خطور می‌کند و براکت‌های فلزی کوچک سیم‌پیچی شده‌ای را که روی دندان‌های جلو قرار می‌گیرد، معادل با ارتودنسی می‌دانیم. بریس فلزی به این شکل است که سیم ظریفی از بین براکت‌ها می‌گذرد و هر یک از دو انتهای آن به باندهایی فلزی متصل است که روی دندان‌های آسیا بسته می‌شود. بریس‌های فلزی تهیه شده از استیل ضدزنگ با درجه بالا تا به امروز متداول‌ترین وسیله ارتودنسی ثابت محسوب می‌شود. باندهای فلزی بریس دور دندان‌های آسیا را در انتها دربر می‌گیرد و براکت‌های فلزی (نگین‌های) کوچک‌تر با سیمان به سطوح جلویی دیگر دندان‌ها چسبانده می‌شود. سیم فلزی باریک و فنری نیز در امتداد براکت‌ها کشیده می‌شود تا بتواند دندان‌ها را با اعمال نیرویی ملایم به محل درست هدایت کند. این سیم قوسی شکل با کش، بست‌های فلزی یا انواع دیگر گیره به براکت‌ها متصل می‌شود.بریس شفاف دیمون (بریس سرامیکی)
به جای براکت‌های فلزی جلب توجه کننده می‌توان از بریس سرامیکی، پلاستیکی یا ترکیبی از این دو استفاده کرد. از یک سو این بریس‌ها مشخص نیستند و تنها سیم باریک روی دندان‌ها دیده می‌شود، از سوی دیگر بیش از بریس فلزی شکننده‌اند. بریس‌های سرامیکی دیمون گونه جدیدی از سیستم قدیمی ارتودنسی است که بسیار کمتر به چشم می‌آید. اجزاء بریس دیمون مانند بریس فلزی است، به جز این که براکت‌های جلوی دندان‌ها از ماده سرامیکی شفافی تهیه می‌شود که از دندان طبیعی قابل تشخیص نیست. بریس دیمون در میان بزرگسالان هواداران بسیاری دارد؛ چون تا زمانی که از نزدیک و با دقت به دندان‌ها نگاه نکنید، بعید است متوجه تحت درمان بودن فرد بشوید.
بریس لینگوال

بریس لینگوال یا زبانی بریسی فلزی است که پشت دندان‌ها، سمت زبان قرار می‌گیرد تا جلب توجه نکند. بنابراین مزیت بریس لینگوال به غیرقابل تشخیص بودن آن برمی‌گردد، اما نقطه ضعفش این است که عادت کردن به آن دشوارتر است و از بریس قدیمی نیز گران‌تر است. از آنجایی که بریس زبانی پشت دندان‌ها، سمت زبان و کام قرار داده می‌شود، جایگزینی زیباتر برای افرادی است که می‌خواهند دندان‌های خود را بدون مشخص شدن بریس صاف و مرتب کنند. بریس لینگوال نیز مانند بریس فلزی دندان‌ها را با وارد کردن فشار ملایم اما مداوم به آن‌ها به آهستگی به طرف موقعیت صحیح حرکت می‌دهد.
ارتودنسی نامرئی

در روش ارتودنسی نامرئی مجموعه‌ای از پلاک‌های شفاف و ظریف، شبیه به محافظ‌های دهانی یا نایت گارد ساخته می‌شود که در فواصل دو هفته‌ای تعویض می‌شود تا دندان‌ها اندک اندک صاف و مرتب شود. پلاک‌ها باید به طور مداوم، شب و روز استفاده شود و فقط هنگام غذا خوردن درآورده شود. ارتودنسی نامرئی برای درمان گستره وسیعی از مشکلات مرتبط با بی‌نظمی دندان‌ها کاربرد دارد. متخصصین کلینیک تخصصی دندانپزشکی سیمادنت با بهره‌گیری از تکنولوژی تصویربرداری سه‌بعدی اینویزیلاین درمان را به صورت برخط به بیمار نشان می‌دهند، حرکت‌های مورد انتظار هر دندان را به تصویر می‌کشند و تصویر دقیقی از نتیجه نهایی درمان را ارائه می‌دهند.

برای مشاهده جدیدترین قیمت و هزینه ارتودنسی لطفا کلیک کنید.

وسایل و تجهیزات مختلف
ارتودنسی

در ارتودنسی از وسایل مختلف برای تغییر شیوه رشد استخوان‌های فک در صورتی استفاده می‌شود که بریس به تنهایی برای اصلاح کامل مشکل کافی نباشد و لازم باشد تجهیزات دیگر برای حرکت دادن دندان‌ها به کار برده شود.

سیم

برای حرکت دادن دندان‌ها سیم فلزی به براکت‌ها متصل می‌شود. سیم ارتودنسی سیمی است که به شکل قوس دندانی یا لثوی حالت داده می‌شود و در بریس به عنوان منبع نیرویی به کار برده می‌شود که ناهنجاری‌ها را اصلاح می‌کند و دندان‌ها را در موقعیت صحیح قرار می‌دهد.

باند

یک حلقه فلزی معمولاً روی دندان قرار داده می‌شود تا بخش‌هایی از بریس را نگه دارد. متخصص از محکم بستن باند دور دندان هدف‌های متعددی را دنبال می‌کند؛ نخست این که باند از دندان در برابر پوسیدگی محافظت می‌کند، دوم این که از باند ارتودنسی به عنوان نگهدارنده اتصالات وسایل مختلف ارتودنسی استفاده می‌شود و گاهی برای اعمال فشار ارتوپدی نیز به کار برده می‌شود.

براکت

براکت‌ها مدول‌های سرامیکی یا فلزی کوچکی هستند که روی هر دندان چسبانده می‌شود. براکت‌ها در حرکت دادن دندان‌ها مانند راهنما عمل می‌کنند و سیم قوسی را در جای خود نگه می‌دارند. براکت‌ها سیم قوسی را روی هر دندان نگه می‌دارند. سیم ارتودنسی به خوبی شیار قرارگیری براکت را دربر می‌گیرد. براکت یا با سیمان مخصوص دندانپزشکی روی دندان چسبانده می‌شود یا از باند برای قرارگیری آن استفاده می‌شود.

هوک

هوک یا قلاب اتصال کوچکی روی براکت است که به کش (رابر بند) متصل می‌شود. هوک به راحتی فنرهای مارپیچی بسته یا هر گونه اتصال جانبی دیگر را محکم نگه می‌دارد و می‌توان آن را روی سیم در داخل یا خارج دهان قرار داد.

فنر مارپیچی (بسته، باز)

فنر مارپیچی برای حفظ، باز کردن یا بستن فاصله بین دندان‌ها، بین براکت‌ها و روی سیم قوسی قرار می‌گیرد.

باکال تیوب

باکال تیوب قطعه فلزی کوچکی است که روی باند قرار گرفته دور دندان آسیا چسبانده می‌شود. باند دندان آسیا شیارهایی دارد که سیم ارتودنسی، لیپ بامپر (ضربه‌گیر لب)، فیس‌بو و دیگر تجهیزات مورد استفاده برای حرکت دادن دندان‌ها را نگه می‌دارد.

کش ارتودنسی

کش ارتودنسی تناسب دندان‌های بالا و پایین را بهبود می‌دهد. کش ارتودنسی را باید مطابق دستور متخصص استفاده کرد تا اثر لازم را به جا بگذارد.

هربست
هربست وسیله‌ای است که با هدف اصلاح بایت و بهبود ظاهر و نیمرخ بیمار طراحی شده است. چنانچه دندان‌های جلوی بیمار تا روی لب پایین آمده باشد، بریس به تنهایی نمی‌تواند نقص را اصلاح کند. در این حالت هربست به دندان‌های آسیا متصل می‌شود. هربست از لوله کشویی تشکیل شده است که به هر دو فک بالا و پایین متصل است.
وسیع کننده کام
وسیع کننده کام یا پالاتال اکسپندر برای عریض کردن فک بالا به کار برده می‌شود تا دندان‌های بالا و پایین به خوبی روی یکدیگر قرار بگیرد.
فیس ماسک
از فیس ماسک برای درمان بیمارانی استفاده می‌شود که دندان‌هایشان در حالت دیپ بایت قرار دارد، یعنی دندان‌های بالا جلوتر از دندان‌های پایین است. فیس ماسک فشار رو به داخل ملایمی را به دندان‌های بالا وارد می‌کند تا از رشد رو به جلوی بیشتر فک و دندان‌های بالا ممانعت کند.

فیس ماسک کششی معکوس
فیس ماسک کششی معکوس برای درمان بیمارانی به کار برده می‌شود که دندان‌هایشان در حالت آندربایت قرار دارد، یعنی دندان‌های پایین جلوتر از دندان‌های بالا است. این نوع فیس ماسک فشار رو به بیرون ملایمی را به فک و دندان‌های بالا وارد می‌کند تا آنها را رو به جلو براند.

پلاک دوقلو

پلاک دوقلو دیپ بایت را با رو به جلو راندن فک پایین و محدود کردن رشد رو به جلوی فک بالا کاهش می‌دهد. این پلاک متحرک برای بیماران جوان‌تر و کودکان در حال رشد تجویز می‌شود و باید مدت 12 تا 18 ماه از آن استفاده شود.

نگهدارنده (پلاک متحرک)

نگهدارنده‌های متحرک یا ریتینر مورد استفاده دارای فنر یا پیچ (اسکرو) گسترش دهنده یا ترکیبی از این دو هستند و برای جابجا کردن دندان‌ها به سمت موقعیت مورد نظر به کار برده می‌شوند.

جدا کننده یا فضانگهدار

جداکننده‌ها حلقه‌های کشی کوچکی هستند که بین دندان‌ها قرار داده می‌شوند تا فاصله بین آن‌ها حفظ شود و بتوان باند ارتودنسی را در جلسات بعد در این فضا جای داد. جداکننده قبل از قرار دادن باند خارج می‌شود. خوردن غذاهای چسبناک، استفاده از نخ دندان یا خلال دندان در زمان وجود جداکننده بین دندان‌ها دشوار است.

هربست (HEBST)

هربست (Herbst) وسیله‌ای است از طریق فشار دادن فک پایینی به طرف جلو و دندان‌های آسیاب بالایی به طرف عقب، باعث کاهش شدت عارضه اوربایت می‌شود. این وسیله ثابت اغلب برای جوانان و نوجوانان استفاده می‌شود و باید به مدت حدود 12 تا 15 ماه در دهان باقی بماند.

پوزیشنر

از پوزیشنر (Positioner) به منظور کامل کردن جابه‌جایی دندان‌ها در اواخر دوره درمان ارتودنسی شما استفاده می‌شود. در صورت استفاده صحیح و همکاری کامل با متخصص ارتودنسی، شما فقط به مدت 4 تا 8 هفته نیاز به استفاده از پوزیشنر خواهید داشت.

هدگیر

متخصصین ارتودنسی از هدگیر برای بیمارانی استفاده می‌کنند که لازم است سرعت رشد فک‌های آنان کاهش داده شود. هد گیر معمولاً به شکل یک تسمه یا نوار پلاستیکی است که دور سر بیمار قرار می‌گیرد و به یک سیم فلزی در جلوی دهان او متصل می‌شود. این وسیله باعث کند شدن سرعت رشد فک می‌شود و دندان‌ها را در موقیت صحیح خود نگه می‌دارد تا فک‌های بالا و پایین به بهترین شکل بر روی هم منطبق شوند. از هدگیر برای درمان بیمارانی استفاده می‌شود که با مشکل اوربایت، یعنی جلوتر بودن فک بالایی نسبت به فک پایینی و یا آندربایت، یعنی جلوتر بودن فک پایینی نسبت به فک بالایی، مواجه هستند. هدگیر به آرامی بر روی دندان‌ها فشار می‌آورد و مانع از رشد بیشتر دندان‌ها و فک بالایی شما به طرف جلو می‌شود.

میخ‌های ارتودنسی

در مواردی که بیمار عادت دارد با زبان خود به دندان‌ها فشار وارد کند یا عادت دارد انگشت شست خود را بمکد، از میخ‌های ارتودنسی استفاده می‌شود. این عادت‌ها باعث می‌شود بیمار دچار اپن‌بایت (هنگام جویدن، دندان‌های جلویی فک بالا، به‌ درستی بر روی دندان‌های پایین قرار نمی‌گیرند) گردد. میخ‌های ارتودنسی به بیمار کمک خواهد کرد تا زبان خود را هنگام بلع کنترل کند و یا مکیدن شست برای او دشوار خواهد شد.

این میخ‌ها شبیه قلاب‌های کوچکی هستند که در پشت دندان‌های جلویی فک پایین نصب می‌گردند. چنانچه نشان داده‌ شده است می‌توان آن‌ها را به‌ صورت فردی در پشت دندان‌های جلویی فک نصب نمود و یا می‌توان آن‌ها را به کمک سیم‌هایی به دندان اول آسیاب بزرگ متصل نمود.