پس زدن ایمپلنت دندان؛ علت، علائم و روشهای پیشگیری آن
ایمپلنت مقالات دندانپزشکی
1404-08-11
1404-08-11
پس زدن ایمپلنت دندان یکی از نگرانیهای مهم پس از کاشت ایمپلنت است که میتواند باعث شکست درمان شود. این اتفاق زمانی رخ میدهد که استخوان فک نتواند با پایه ایمپلنت سازگار شود و پدیده جوش خوردن مناسب بین آنها صورت نگیرد. در چنین شرایطی، ممکن است ایمپلنت لق شود، درد و التهاب ایجاد شود یا حتی عفونت در اطراف آن شکل بگیرد. عواملی مانند عفونت باکتریایی، بیماری لثه، ضعف سیستم ایمنی، سیگار کشیدن یا رعایت نکردن بهداشت دهان، از دلایل اصلی پس زدن ایمپلنت هستند. در ادامه این مطلب تمامی نکات در این باره معرفی شده است.
منظور از پس زدن ایمپلنت دندان یا شکست ایمپلنت حالتی است که در آن بدن نتواند با پایه ایمپلنت سازگار شود یا استخوان فک بهدرستی به آن جوش نخورد. بهعبارت دیگر، ایمپلنت دندان که قرار است جایگزین ریشه دندان ازدسترفته شود، بهدرستی در استخوان فک تثبیت نمیشود و در نتیجه لق شده یا از جای خود خارج میشود.
با وجود اینکه احتمال پس زدن ایمپلنت دندان بسیار کم است، گاهی حتی برندهای معتبر مانند اشترومن نیز ممکن است با شکست مواجه شوند. در چنین مواردی، معمولا درمانگر موظف است ایمپلنت را بدون هیچ هزینهای مجددا تکرار کند. دلایل مختلفی میتوانند منجر به شکست ایمپلنت شوند. برخی از این عوامل، مانند بستر نامناسب استخوانی، بیماریهای سیستمیک مانند دیابت، مصرف داروهایی مانند کورتون، رعایت نکردن بهداشت دهان و استعمال دخانیات یا مواد مخدر مربوط به بیمار هستند. علاوه بر این، انتخاب درمانگر نامناسب و اجرای طرح درمان نادرست نیز میتواند احتمال شکست ایمپلنت را افزایش دهد. در نتیجه، موفقیت ایمپلنت به ترکیبی از شرایط جسمی بیمار، مهارت دندانپزشک و رعایت نکات بهداشتی پس از کاشت بستگی دارد.
علت پس زدن ایمپلنت دندان میتواند مجموعهای از عوامل مختلفی باشد که مانع از جوش خوردن درست ایمپلنت با استخوان فک میشوند. مهمترین این دلایل عبارتند از:
تجمع باکتریها در اطراف پایه ایمپلنت باعث التهاب و تحلیل استخوان میشود و در نهایت ایمپلنت را شل میکند.
اگر استخوان فک بهدرستی با پایه تیتانیومی ادغام نشود، ایمپلنت ثبات لازم را نخواهد داشت.
عدم مسواکزدن و نخدندانکشیدن منظم میتواند محیطی مناسب برای رشد باکتریها ایجاد کند و منجر به التهاب شود.
نیکوتین جریان خون را در لثه کاهش میدهد و فرایند ترمیم بافتها را مختل میکند، در نتیجه احتمال شکست ایمپلنت افزایش مییابد.
این شرایط باعث تأخیر در ترمیم زخمها و افزایش خطر عفونت میشوند.
وارد شدن نیروی زیاد در زمان جویدن یا بارگذاری زودهنگام ایمپلنت ممکن است مانع جوش خوردن کامل آن شود.
در برخی بیماران، استخوان فک چگالی یا ضخامت کافی برای نگهداری ایمپلنت را ندارد که میتواند منجر به لق شدن آن شود.
علائم پس زدن ایمپلنت دندان معمولا بهتدریج ظاهر میشوند و اگر بهموقع تشخیص داده نشوند، میتوانند منجر به شکست کامل درمان شوند. شناخت زودهنگام این علائم به دندانپزشک کمک میکند تا قبل از نیاز به خارج کردن ایمپلنت، مشکل را کنترل کند. مهمترین نشانههای پس زدن ایمپلنت عبارتند از:
یکی از واضحترین علائم شکست ایمپلنت است. ایمپلنت سالم باید کاملا محکم در استخوان فک ثابت باشد، اما در صورت پس زدن، بیمار احساس حرکت یا ناپایداری در دندان مصنوعی دارد.
کمی درد پس از جراحی طبیعی است، اما اگر درد بعد از چند هفته ادامه پیدا کند یا شدت بگیرد، ممکن است نشاندهنده التهاب یا عفونت باشد.
قرمزی، تورم یا حساسیت در لثههای اطراف پایه ایمپلنت از نشانههای واکنش التهابی یا عفونت است.
وجود ترشحات غیرطبیعی معمولا نشانه عفونت باکتریایی است که نیاز به درمان فوری دارد.
عقبنشینی لثه و نمایان شدن بخشی از پایه ایمپلنت یا تحلیل استخوان فک در تصاویر رادیوگرافی، از علائم بارز پس زدن ایمپلنت است.
در اثر عفونت یا تخریب بافت اطراف ایمپلنت ممکن است بوی نامطبوعی در دهان ایجاد شود.
اقدامات لازم بعد از پس زدن ایمپلنت دندان بسته به شدت آسیب، علت اصلی پس زدن و وضعیت استخوان فک متفاوت است. هدف از این اقدامات، کنترل عفونت، حفظ بافتهای سالم و آمادهسازی فک برای درمان مجدد است. در ادامه، مهمترین مراحل و روشهای پیشنهادی آورده شدهاند:
دندانپزشک ابتدا با معاینه کلینیکی و تصویربرداری بررسی میکند که چرا ایمپلنت پس زده شده است؛ مثلاً آیا مشکل از عفونت، فشار زیاد یا ضعف استخوان بوده است.
اگر پایه ایمپلنت بهطور کامل از استخوان جدا شده یا بافت اطراف آن عفونی است، باید با دقت خارج شود تا از گسترش التهاب و تحلیل بیشتر استخوان جلوگیری شود.
محل کاشت با محلولهای ضدباکتریایی شستوشو داده میشود و در صورت نیاز، آنتیبیوتیک تجویز میگردد تا باکتریهای باقیمانده از بین بروند.
در مواردی که استخوان اطراف ایمپلنت تحلیل رفته است، ممکن است لازم باشد پیوند استخوان انجام شود تا حجم و استحکام فک برای کاشت مجدد ایمپلنت بازسازی شود.
رعایت بهداشت دهان و مراقبتهای بعد از ایمپلنت دندان، اجتناب از مصرف سیگار، پرهیز از جویدن غذاهای سفت و استفاده از دهانشویههای آنتیباکتریال از اقدامات ضروری در این مرحله هستند.
پس از بهبودی کامل بافت و بازسازی استخوان، ایمپلنت جدید در موقعیت مناسبتر و با شرایط بهداشتی و فنی دقیقتر کاشته میشود.
جلوگیری از پس زدن ایمپلنت دندان نیازمند رعایت مجموعهای از مراقبتهای دقیق پیش از جراحی، حین درمان و پس از آن است. موفقیت ایمپلنت تا حد زیادی به سلامت عمومی بدن، کیفیت استخوان فک و رعایت بهداشت دهان بستگی دارد. در ادامه مهمترین راههای پیشگیری از پس زدن ایمپلنت معرفی شده است:
کاشت ایمپلنت یک عمل دقیق است که باید توسط جراح یا متخصص ایمپلنت با دانش کافی از ساختار استخوان و لثه انجام شود. مهارت دندانپزشک در تعیین محل، زاویه و عمق کاشت، نقش مهمی در موفقیت درمان دارد.
پیش از کاشت ایمپلنت، سلامت لثه، تراکم استخوان، بیماریهای سیستمیک (مثل دیابت) و عادات بیمار مانند سیگار کشیدن باید بررسی شوند تا عوامل خطر کنترل گردند.
مسواک زدن منظم، استفاده از نخ دندان و دهانشویه آنتیباکتریال باعث میشود از تجمع پلاک و رشد باکتریها در اطراف ایمپلنت جلوگیری شود.
نیکوتین و الکل باعث کاهش خونرسانی و تضعیف بافتهای لثه میشوند و روند ترمیم استخوان را کند میکنند. بهتر است مصرف آنها حداقل چند هفته قبل و بعد از جراحی متوقف شود.
در روزهای اول باید از غذاهای نرم و ولرم استفاده شود و از جویدن مواد سفت یا چسبنده در ناحیه ایمپلنت خودداری گردد تا فشار بیش از حد به پایه وارد نشود.
معاینههای دورهای پس از کاشت ایمپلنت برای بررسی روند جوش خوردن استخوان و شناسایی مشکلات احتمالی ضروری است.
در بیمارانی که دچار بیماریهایی مانند دیابت یا مشکلات سیستم ایمنی هستند، کنترل دقیق قند خون و مشورت با دندانپزشک پیش از جراحی اهمیت ویژهای دارد.
پیشگیری از پس زدن ایمپلنت ترکیبی از انتخاب درست متخصص ایمپلنت، مراقبت دقیق بیمار و رعایت بهداشت است. با انجام این اقدامات، احتمال موفقیت ایمپلنت تا بیش از ۹۵ درصد افزایش مییابد.
نتیجهگیری
در مجموع، پس زدن ایمپلنت دندان پدیدهای قابل پیشگیری و درمانپذیر است که بیشتر به دلیل عفونت، رعایت نکردن بهداشت دهان یا مشکلات در جوش خوردن استخوان با ایمپلنت رخ میدهد. تشخیص زودهنگام علائم و مراجعه به دندانپزشک متخصص میتواند از گسترش آسیب و نیاز به خارج کردن ایمپلنت جلوگیری کند. رعایت مراقبتهای پس از جراحی، پرهیز از سیگار و حفظ سلامت عمومی بدن از مهمترین عوامل موفقیت در درمان ایمپلنت به شمار میروند. در واقع، با آگاهی، دقت در انتخاب و پایبندی به توصیههای مراقبتی، میتوان احتمال پس زدن ایمپلنت را به حداقل رساند و از لبخندی پایدار و سالم لذت برد.
سوالات متداول پس زدن ایمپلنت دندان
در بیشتر موارد، پس زدن ایمپلنت با درد مداوم همراه است. این درد ممکن است در هنگام جویدن یا لمس ناحیه ایمپلنت بیشتر احساس شود. البته شدت درد بستگی به علت پس زدن دارد؛ اگر عفونت یا التهاب وجود داشته باشد، معمولا درد واضحتر و همراه با تورم و قرمزی لثه است.
بله، در بیشتر موارد پس از درمان کامل عفونت و ترمیم استخوان فک، امکان کاشت مجدد ایمپلنت وجود دارد. معمولا دندانپزشک چند ماه صبر میکند تا بافتها کاملا بهبود یابند و در صورت نیاز از پیوند استخوان برای تقویت ناحیه استفاده میکند.
پس زدن ایمپلنت میتواند در دو بازه زمانی رخ دهد:
پسزدگی اولیه: در چند هفته یا ماه اول بعد از کاشت، به دلیل عدم جوش خوردن ایمپلنت با استخوان.
پسزدگی دیرهنگام: پس از گذشت چند ماه یا حتی سالها، معمولاً به علت عفونت یا تحلیل استخوان اطراف ایمپلنت.
