پوسیدگی شیشه شیر
با اينکه دندان‌هاي شيري در مدت زمان مشخصي در دهان کودک هستد و از آن پس جاي خود را به دندان‌هاي دائمي مي‌دهند، اما اهميت بسزايي دارند. اين دندان‌ها نيز مانند دندان‌هاي دائمي مستعد ايجاد پوسيدگي هستند.
پوسيدگي دنداني در نوزادان و نوپايان به عنوان پوسيدگي شيشه شير شناخته مي‌شود و پوسيدگي زودهنگام دوران کودکي به شمار مي‌آيد.
کودکان براي آنکه بتوانند غذا بخورند، صحبت کنند و لبخند زيبا و سالم داشته باشند نيازمند دندان‌هاي قوي و سالم هستند. از سوي ديگر چنانچه دندان‌هاي شيري سالم باشند و طبق پروسه فيزيولوژيک و در زمان مقرر بيفتند، مي‌توان مطمئن بود که دندان‌هاي دائمي به درستي رويش پيدا کرده و در دهان جاي مي‌گيرند. بنابراين بسيار مهم است که مراقبت‌هاي دهان و دندان از سنين نوزادي آغاز شود تا محافظت از دندان‌هاي دائمي که براي ساليان سال در دهان کودک باقي خواهند ماند، صورت بگيرد.
اين پوسيدگي معمولاً در دندان‌هاي قدامي (جلويي) فک بالا ايجاد مي‌شود اما مي‌تواند بقيه دندان‌ها را نيز درگير کند.
عوامل زيادي وجود دارند که سبب ايجاد پوسيدگي مي‌شوند. شايع‌ترين عامل ايجاد اين نوع از پوسيدگي اين است که دهان نوزاد به دفعات و براي مدت طولاني در معرض نوشيدني‌هاي شيرين قرار بگيرد.
پوسيدگي دنداني زماني ايجاد مي‌شود که نوزاد در حالي‌که شيشه شير (يا نوشيدني قندي) در دهان وي قرار دارد در رختخواب قرار مي‌گيرد و يا شيشه شير (يا نوشيدني قندي) به عنوان وسيله اي جهت ساکت کردن نوزاد شلوغ استفاده مي‌شود.
پوسيدگي دنداني يک بيماري به حساب مي‌آيد که عامل آن ميکروبهاي مولد پوسيدگي دنداني است که از دهان مادر (يا دايه و کسي که مراقبت‌هاي اوليه نوزاد را انجام مي‌دهد) به دهان نوزاد منتقل مي‌شود. اين ميکروب‌ها از طريق بزاق دهان منتقل مي‌شوند. بنابراين زمانيکه مادر قاشق غذاي کودک را در دهان خود قرار مي‌دهد، و يا با قرار دادن پستانک نوزاد در دهان خود سعي در تميز کردن آن دارد، ناخواسته سبب انتقال ميکروبهاي پوسيدگي‌زا به دهان وي مي‌شود.
اگر کودک نوزاد يا نوپاي شما، دوز مکمل فلورايد (تحت نظر دندانپزشک) را دريافت نکند، در معرض ريسک بالاي پوسيدگي دنداني قرار خواهد گرفت. اما خبر خوب اينکه پوسيدگي دنداني قابل پيشگيري است.
- سعي کنيد تا جاي ممکن بزاق دهان شما به دهان نوزادتان منتقل نشود. راه‌هاي معمول انتقال بزاق مادر يا مراقبت کننده از کودک به دهان وي، اين است که قاشق کودک در دهان مادر قرار بگيرد يا وي براي تميز کردن پستانک آن را در دهان خود بگذارد.
بعد از هر بار غذا دادن به کودک، لثه‌هاي وي را با يک پارچه تميز مرطوب يا گاز استريل مرطوب تميز کنيد.
- وقتي دندان‌هاي کودکتان رويش پيدا کرد، با مسواک و خميردندان ويژه کودکان دندان‌هايش را مسواک بزنيد.
خميردندان حاوي فلورايد باشد و مقدار آن در حد اسمير يا دانه برنج باشد. اين روند را تا 3 سالگي ادامه دهيد.
- از سن 3 تا 6 سالگي دندان‌هاي کودک را با خميردندان حاوي فلورايد مسواک بزنيد. مقدار خميردندان در هر بار مصرف به اندازه دانه نخود باشد.
- همواره به مسواک زدن کودک نظارت کامل داشته باشيد تا مطمئن شويد که باقي مانده خميردندان را نمي‌بلعد و به بيرون تف مي‌کند. تا زمانيکه اطمينان حاصل کنيد که کودک باقي مانده خميردندان را به بيرون تف مي‌کند لازم است مسواک زدنش را نظارت کنيد. کودکان معمولاً در سن 6 تا 7 سالگي مي‌توانند بدون نظارت دندان‌هايشان را مسواک بزنند
- فقط شير يا شير پستان مادر را در شيشه شير کودک قرار دهيد. از ريختن مايعات شيرين مثل آب قند، آب ميوه و نوشابه‌هاي غيرالکلي و در شيشه شير کودک اجتناب ورزيد.
- قبل از اينکه کودک براي خواب شبانگاهي يا ظهر گاهي به رختخواب برود، بايد شيشه شيرش را بخورد. به بيان ديگر نبايد کودک نوزاد يا نوپا با شيشه شير به رختخواب برود.
- اگر کودک شما از پستانک استفاده مي‌کند، يک پستانک تميز به او بدهيد. هرگز پستانک را قبل از مصرف کودک در قند يا عسل غوطه‌ور نسازيد.
- در يک سالگي، کودک را تشويق کنيد که از فنجان براي مصرف نوشيدني‌ها استفاده کند.
- کودک را تشويق کنيد که رژيم غذايي سالم داشته باشد.
وقتي اولين دندان کودک ظاهر مي‌شود، با دندانپزشک وي صحبت کنيد تا براي کودکتان وقت معاينه در نظر بگيرد. اولين ملاقات با دندانپزشک بايد بصورت چک آپ کلي دهان و دندان وي باشد.
اين نکته را به ذهن بسپاريد که شروع زودهنگام رعايت بهداشت دهان و دندان کليد دست‌يابي به سلامت دهان و دندان در تمام طول عمر است.