عادات دهانی سالم

از سنين کودکي آغازگر عادات دهاني سالم براي کودکانتان باشيد. در هنگامي­که دندان­هاي شيري در دهان کودکتان ظاهر مي­شود، ريسک ايجاد پوسيدگي وجود دارد. اين يعني حدود 6 ماهگي. پوسيدگي دندان در نوزادان و نوپايان معمولا تحت عنوان پوسيدگي شيشه شير نوزادان ناميده­ مي­شود. اين پوسيدگي معمولا دندان­هاي قدامي (جلويي) فک بالا را درگير مي­کند اما ديگر دندان­ها را نيز تحت تاثير قرار ميدهد.

در بعضي موارد، پوسيدگي دندان­هاي نوزادان و نوپايان به حدي شديد است که امکان ترميم و نگه داشتن دندان وجود ندارد و بايد کشيده شود.

خبر خوش اين­که مي­توان از پوسيدگي دندان جلوگيري کرد. بيشتر کودکان در سن سه سالگي داراي سري کامل دندان­هاي شيري هستند. (يعني 20 دندان شيري) وقتي کودک شما رشد مي­کند و بزرگ مي­شود، فک­ هاي او نيز رشد مي­کند که در نتيجه فضا جهت رويش دندان­هاي دائمي ايجاد مي ­شود.

دندان در آوردن

دندان در آوردن يکي از اولين پروسه­ هاي زندگي به حساب مي­آيد. اگرچه نوزادان، دندان قابل رويت ندارند، اما بيشتر نوزادان در 6 ماهگي دندان در مي­آورند. در اولين سال­هاي زندگي کودکان و در حدود 3 سالگي، غالبا 20 دندان شيري، در دهانشان ظاهر مي­شود.

4 دندان جلويي کودک، معمولا حدود 6 ماهگي از لثه بيرون مي­زند. هرچند بعضي از کودکان، اولين دندانشان در 12 تا 14 ماهگي ظاهر مي­شود.

در زمان دندان درآوردن، کودکان حساس، تحريک پذير و بي ­خواب مي­ شوند. ممکن است اشتهاي خود را از دست دهند و آب دهانشان سرازير شود.

اسهال، قرمزي پوست ( راش پوستي ) و تب از علائم  معمول دندان درآوردن نيستند. اگر نوزاد شما هنگام دندان درآوردن تب و اسهال داشت و يا حالت بي­قراري وي ادامه پيدا کرد حتما به پزشک مراجعه کنيد.

چارت رویش دندان های شیری

تميز کردن دندانهاي کودک

در اولين روزهاي پس از تولد، لازم است که لثه کودکتان را کاملا تميز کنيد. براي اين کار از گاز مرطوب يا پارچه مرطوب تميز استفاده کنيد و آن­ را به آرامي روي سطح لثه کودکتان بکشيد. از هنگامي­که دندان­هاي شيري در دهان کودکتان ظاهر مي­شود، ريسک ايجاد پوسيدگي وجود دارد.  4 دندان جلويي کودک، معمولا حدود 6 ماهگي از لثه بيرون مي­زند. هرچند بعضي از کودکان، اولين دندانشان در 12 تا 14 ماهگي ظاهر مي­شود.

براي کودکان زير 3 سال لازم است فردي بزرگ­سال مراقبت از دندان­هايشان را به عهده بگيرد. به محض ظاهر شدن دندان­هاي شيري در دهان، لازم است که دندان­هاي کودک با خمير دندان فلورايد دار مسواک زده­ شود. توجه داشته باشيد که مقدار خمير دندان نبايد از اندازه يک دانه برنج يا اسمير بزرگ­تر باشد. دوبار در روز (صبح هنگام و شب) دندانهاي کودکتان را به طور کامل مسواک بزنيد. (اگر دندان­ پزشک يا پزشک دستورالعمل خاصي براي مسواک زدن دندان­هاي کودکتان به شما داد، حتما از آن پيروي کنيد.) به مسواک زدن کودک نظارت داشته باشيد تا مطمئن شويد مقدار مناسبي از خمير دندان را استفاده مي­کند.

براي کودکان 3 تا 6 ساله، مقدار خمير دندان فلورايد دار بايد در حد نخود باشد. دوبار در روز (صبح هنگام و شب) دندان­هاي کودکتان را به­ طور کامل مسواک بزنيد. ( اگر دندان­ پزشک يا پزشک دستورالعمل خاصي براي مسواک زدن دندان­هاي کودکتان به شما داد، حتما از آن پيروي کنيد. ) به مسواک زدن کودک، نظارت داشته باشيد تا مطمئن شويد مقدار مناسبي از خمير دندان را استفاده مي­کند. به کودکتان يادآوري کنيد که خمير دندان را نبلعد بلکه آن ­را به بيرون تف کند.

تا زماني­که اطمينان پيدا نکرده­ ايد که کودکتان مي­تواند به تنهايي و به درستي دندان­هايش را مسواک بزند، به مسواک زدن دندان­هاي کودکتان ادامه دهيد ( دوبار در روز با خمير دندان فلورايد دار که ميزان آن در هر بار مصرف به اندازه يک دانه نخود باشد.) به محض آن­که دو دندان کودکتان با هم تماس پيدا کرد ( معمولا بين دندان­هاي شيري فاصله وجود دارد ) مي­توانيد روزانه دندانهايش را نخ بکشيد.

اولين ويزيت دندانپزشکي

به محض اين­که اولين دندان کودکتان در دهانش ظاهر شد، بايد براي معاينه وي به دندانپزشک اطفال مراجعه کنيد.

ADA توصيه مي­کند که اولين ملاقات دندان پزشک با کودک در 6 ماه پس از رويش اولين دندان شيري وي صورت پذيرد و به بعد از يک سالگي موکول نشود.

مراجعه به دندان پزشک را تا زمان سن مدرسه رفتن کودک و يا بروز حالت اورژانس به تعويق نياندازيد. از همان ابتدا کودکتان را به عادات دهاني سالم عادت دهيد.

اولين ويزيت دندان پزشکي سبب مي­شود که دندان پزشک معاينه جامعي از دهان کودک به عمل آورد و رشد و تکامل وي را بررسي نمايد. از سوي ديگر اين ويزيت سبب آشنايي کودک با محيط دندان پزشکي و آسودگي خاطر وي خواهد شد.

براي آنکه اولين ملاقات با دندان پزشک مثبت و مفيد باشد، به نکات زير توجه کنيد:

• _ سعي کنيد که وقت شما با دندان پزشک صبح هنگام باشد يعني زماني­که کودک استراحت کافي داشته، خوش اخلاق است و همکاري لازم را دارد.
• _ هرگونه نگراني را براي خودتان نگه داريد و آن را به کودک منتقل نکنيد. توجه داشته باشيد که احساسات شما بر کودکان تأثير مي­گذارد. ( آن­ها احساس ترس و نگراني شما را درک مي­کنند و دچار نگراني خواهند شد ) مراقب احساسات خود باشيد و همواره به نکات مثبت دندان پزشکي اشاره کنيد.
• _ هيچ­ گاه ويزيت دندان پزشکي را به عنوان تنبيه کودک در نظر نگيريد.
• _ براي مراجعه به دندان پزشک به کودکتان رشوه ندهيد.
• _ براي مراجعه به بهترین دندانپزشک با کودکتان صحبت کنيد.
• _ هنگام معاينه و ويزيت دندانپزشکي، موارد زير قابل انتظار است:
• _ دندان پزشک دهان کودک را از نظر پوسيدگي دندان، جراحت­ها و آسيب هاي دهاني و ساير مسائل بررسي مي­کند.
• _ چنان­چه ريسک ايجاد پوسيدگي دنداني براي کودکتان وجود داشته باشد، شما را مطلع مي­کند.
• _ دندان­هاي کودکتان را تميز مي­کند و نکات مهم و مفيدي را در مورد بهداشت روزانه دهان و دندان به شما آموزش مي­ دهد.
• _ در مورد دندان درآوردن، استفاده از پستانک يا عادت مکيدن انگشت توضيحاتي را به شما مي­ دهد.
• _ در صورتي که درمان لازم باشد، در مورد آن با شما صحبت مي­کند و زمان چک آپ بعدي را برايتان مشخص مي­کند.

فلورايد

فلورايد، يک ماده معدني است که به طور طبيعي در تمام منابع آبي مانند اقيانوس، رودخانه و درياچه وجود دارد. فلورايد در بعضي نواحي به آب آشاميدني اضافه مي­شود و خمير دندان و دهان شويه­ ها نيز حاوي فلورايد هستند.

چنان­چه نوزادان و نوپايان مقدار کافي فلورايد دريافت نکنند، در معرض ريسک بالاي پوسيدگي دنداني قرار ميگيرند چون فلورايد کمک مي­کند که انامل (مينا) دندان در مقابل پوسيدگي مقاوم شود. فلورايد حتي سبب تقويت ميناي ضعيف شده نيز مي­شود.

آب معدني (آب بطري) ممکن است حاوي فلورايد نباشد. چنان­چه کودکان آب معدني بدون فلورايد بنوشند و يا در جايي زندگي کنند که آب آشاميدني فلورايددار نيست، از مزاياي فلورايد بي­ بهره خواهند ماند.

اگر نمي­دانيد که آيا آب آشاميدني محل زندگي شما فلورايد دار است يا نه با مسئولين محلي يا ايالتي متولي فراهم آوردن آب آشاميدني تماس بگيريد و در اين باره از آن­ها بپرسيد.

در مورد نياز کودکتان به فلورايد با دندان پزشک و پزشک متخصص کودکان صحبت کنيد. اگر در جايي زندگي مي­کنيد که آب آشاميدني فلورايد دار نيست، براي شما مکمل فلورايد تجويز خواهند کرد.

پستانک

نوزادان و کودکان خردسال ممکن است عادت به مکيدن انگشت يا پستانک داشته باشند.

مکيدن پستانک­هايي که در قند، عسل، آب ميوه و نوشيدني­هاي شيرين غوطه­ ور شده باشد، سبب ايجاد پوسيدگي خواهد شد. يکي ديگر از راه­هاي شروع پوسيدگي اين است که ميکروب­هاي مولد پوسيدگي دنداني از بزاق مادر يا کسي که مراقبت از کودک را به عهده دارد به دهان وي وارد مي ­شود.

وقتي مادر يا مراقب کودک ( مانند دايه ) قاشق غذاي کودک را در دهان خود مي­گذارند و يا براي تميز کردن پستانک، آن ­را در دهان خود مي­ گذارند و سپس در دهان کودکشان قرار مي­ دهند، سبب مي­ شود که ميکروب­هاي پوسيدگي، به دهان کودک وارد شود.

5 موردي که سبب جلوگيري از پوسيدگي دندان مي­شود

انجمن دندان پزشکي آمريکا پوستري منتشر کرده و در آن 5 موردي که سبب جلوگيري از پوسيدگي دندان مي­شود را به شکل مصور بيان نموده است. اين 5 مورد به شرح زير است:

• _ هيج وسيله­ اي را با کودکتان به طور مشترک استفاده نکنيد ( خصوصا وسايلي که به نحوي با دهان مرتبط باشند. ) هيچ گاه براي تميز شدن پستانک کودکتان، آن را در دهان خود قرار ندهيد.
• _ سعي کنيد کودکتان مواد غذايي سالم مصرف کند و آب فلورايد دار بنوشند.
• _ توجه داشته باشيد که اولين ويزيت دندان پزشکي کودک شما بيش از تولد يک سالگي او به تأخير نيفتد.
• _ به محض رويش دندان­هاي کودک، دو بار در روز و هر بار به مدت 2 دقيقه با خمير دندان فلورايددار، دندانهايش را مسواک بزنيد. زماني­که کودک توانست خودش اين کار را انجام دهد، اجازه بدهيد مسواک بزند.
• _ از دندانپزشک خوب در مورد فيشورسيلانت (شياربند) بپرسيد و در صورت صلاحديد در اولين فرصت اين اقدام پيشگيرانه را انجام دهيد.

شما عزیزان می‌توانید جهت اطلاع از تعرفه های دندانپزشکی کودکان به صفحه هزینه دندانپزشکی کودکان مراجعه فرمایید، همچنین می توانید جهت تعیین نوبت اینترنتی از بهترین کلینیک دندانپزشکی به صفحه تعیین وقت مراجعه فرمایید.