در هنگاميکه دندانهاي شيري در دهان کودکتان ظاهر ميشود، ريسک ايجاد پوسيدگي وجود دارد. اين يعني حدود 6 ماهگي. پوسيدگي دندان در نوزادان و نوپايان معمولا تحت عنوان پوسيدگي شيشه شير نوزادان ناميده ميشود. اين پوسيدگي معمولا دندانهاي قدامي (جلويي) فک بالا را درگير ميکند اما ديگر دندانها را نيز تحت تاثير قرار ميدهد.
در بعضي موارد، پوسيدگي دندانهاي نوزادان و نوپايان به حدي شديد است که امکان ترميم و نگه داشتن دندان وجود ندارد و بايد کشيده شود.
خبر خوش اينکه ميتوان از پوسيدگي دندان جلوگيري کرد. بيشتر کودکان در سن سه سالگي داراي سري کامل دندانهاي شيري هستند. (يعني 20 دندان شيري)
وقتي کودک شما رشد ميکند و بزرگ ميشود، فک هاي او نيز رشد ميکند که در نتيجه فضا جهت رويش دندانهاي دائمي ايجاد مي شود.
فک بالا |
زمان رويش دندان شيري |
زمان ريختن دندان شيري |
اينسايزر مرکزي |
8-12 ماهگي |
6-7 سالگي |
اينسايزر کناري |
9-13 ماهگي |
7-8 سالگي |
نيش (کانين) |
16-22 ماهگي |
10-12 سالگي |
مولر اول شيري |
13-19 ماهگي |
9-11 سالگي |
مولر دوم شيري |
25-33 ماهگي |
10-12 سالگي |
فک پايين |
زمان رويش دندان شيري |
زمان ريختن دندان شيري |
اينسايزر مرکزي |
6-10 ماهگي |
6-7 سالگي |
اينسايزر کناري |
10-16 ماهگي |
7-8 سالگي |
نيش (کانين) |
17-23 ماهگي |
9-12 سالگي |
مولر اول شيري |
14-18 ماهگي |
9-11 سالگي |
مولر دوم شيري |
23-31 ماهگي |
10-12 سالگي |
دندان در آوردن يکي از اولين پروسه هاي زندگي به حساب ميآيد. اگرچه نوزادان، دندان قابل رويت ندارند، اما بيشتر نوزادان در 6 ماهگي دندان در ميآورند. در اولين سالهاي زندگي کودکان و در حدود 3 سالگي، غالبا 20 دندان شيري، در دهانشان ظاهر ميشود.
4 دندان جلويي کودک، معمولا حدود 6 ماهگي از لثه بيرون ميزند. هرچند بعضي از کودکان، اولين دندانشان در 12 تا 14 ماهگي ظاهر ميشود.
در زمان دندان درآوردن، کودکان حساس، تحريک پذير و بي خواب مي شوند. ممکن است اشتهاي خود را از دست دهند و آب دهانشان سرازير شود.
اسهال، قرمزي پوست ( راش پوستي ) و تب از علائم معمول دندان درآوردن نيستند. اگر نوزاد شما هنگام دندان درآوردن تب و اسهال داشت و يا حالت بيقراري وي ادامه پيدا کرد حتما به پزشک مراجعه کنيد.
به محض اينکه اولين دندان کودکتان در دهانش ظاهر شد، بايد براي معاينه وي به دندان پزشک مراجعه کنيد.
ADA توصيه ميکند که اولين ملاقات دندان پزشک با کودک در 6 ماه پس از رويش اولين دندان شيري وي صورت پذيرد و به بعد از يک سالگي موکول نشود.
مراجعه به دندان پزشک را تا زمان سن مدرسه رفتن کودک و يا بروز حالت اورژانس به تعويق نياندازيد. از همان ابتدا کودکتان را به عادات دهاني سالم عادت دهيد.
اولين ويزيت دندان پزشکي سبب ميشود که دندان پزشک معاينه جامعي از دهان کودک به عمل آورد و رشد و تکامل وي را بررسي نمايد. از سوي ديگر اين ويزيت سبب آشنايي کودک با محيط دندان پزشکي و آسودگي خاطر وي خواهد شد.
فلورايد، يک ماده معدني است که به طور طبيعي در تمام منابع آبي مانند اقيانوس، رودخانه و درياچه وجود دارد. فلورايد در بعضي نواحي به آب آشاميدني اضافه ميشود و خمير دندان و دهان شويه ها نيز حاوي فلورايد هستند.
چنانچه نوزادان و نوپايان مقدار کافي فلورايد دريافت نکنند، در معرض ريسک بالاي پوسيدگي دنداني قرار ميگيرند چون فلورايد کمک ميکند که انامل (مينا) دندان در مقابل پوسيدگي مقاوم شود. فلورايد حتي سبب تقويت ميناي ضعيف شده نيز ميشود.
آب معدني (آب بطري) ممکن است حاوي فلورايد نباشد. چنانچه کودکان آب معدني بدون فلورايد بنوشند و يا در جايي زندگي کنند که آب آشاميدني فلورايددار نيست، از مزاياي فلورايد بي بهره خواهند ماند.
اگر نميدانيد که آيا آب آشاميدني محل زندگي شما فلورايد دار است يا نه با مسئولين محلي يا ايالتي متولي فراهم آوردن آب آشاميدني تماس بگيريد و در اين باره از آنها بپرسيد.
در مورد نياز کودکتان به فلورايد با دندان پزشک و پزشک متخصص کودکان صحبت کنيد. اگر در جايي زندگي ميکنيد که آب آشاميدني فلورايد دار نيست، براي شما مکمل فلورايد تجويز خواهند کرد.
نوزادان و کودکان خردسال ممکن است عادت به مکيدن انگشت يا پستانک داشته باشند.
مکيدن پستانکهايي که در قند، عسل، آب ميوه و نوشيدنيهاي شيرين غوطه ور شده باشد، سبب ايجاد پوسيدگي خواهد شد. يکي ديگر از راههاي شروع پوسيدگي اين است که ميکروبهاي مولد پوسيدگي دنداني از بزاق مادر يا کسي که مراقبت از کودک را به عهده دارد به دهان وي وارد مي شود.
وقتي مادر يا مراقب کودک ( مانند دايه ) قاشق غذاي کودک را در دهان خود ميگذارند و يا براي تميز کردن پستانک، آن را در دهان خود مي گذارند و سپس در دهان کودکشان قرار مي دهند، سبب مي شود که ميکروبهاي پوسيدگي، به دهان کودک وارد شود.
انجمن دندان پزشکي آمريکا پوستري منتشر کرده و در آن 5 موردي که سبب جلوگيري از پوسيدگي دندان ميشود را به شکل مصور بيان نموده است. اين 5 مورد به شرح زير است: