اول ایمپلنت یا ارتودنسی؟ اولویت با کدام است؟
ایمپلنت دانستنیهای ارتودنسی
1404-07-29
1404-07-29
ایمپلنت یا ارتودنسی؟ این سوالی است که بسیاری از افراد هنگام مواجه با مشکلات دهان و دندان میپرسند. از یکسو، درمان ایمپلنت دندان با هدف جایگزینی دندان از دسترفته، عملکرد جویدن و زیبایی را بازمیگرداند و از سوی دیگر درمان ارتودنسی با اصلاح موقعیت، فاصله و تراز دندانها، سلامت و هماهنگی فک و دندان را بهبود میبخشد. تصمیمگیری بین این دو روش نیازمند بررسی عوامل مختلفی چون وضعیت بافت استخوانی، سلامت دندانهای مجاور است. در این مقاله، به مقایسه ساختاری این دو گزینه، مزایا و محدودیتهای هر کدام و معیارهای تعیین بهترین انتخاب خواهیم پرداخت.
برای مشاوره رایگان و بررسی شرایط و هزینه ایمپلنت همین حالا با ما تماس بگیرید.
در فرایند تصمیمگیری میان اولویت ایمپلنت یا ارتودنسی، دندانپزشک متخصص، چند عامل کلیدی مانند موقعیت دندانهای باقیمانده، وضعیت استخوان فک، نوع ناهنجاری فکی، سن بیمار و هدف نهایی درمان بررسی میکند. بهصورت عمومی، در اکثر بیماران، ابتدا درمان ارتودنسی انجام میشود تا فضای دقیق برای ایمپلنت دندان ایجاد و موقعیت دندانها و فک اصلاح شود. زیرا در طی درمان ارتودنسی، دندانها در حال حرکت هستند و اگر ایمپلنت زودتر از موعد در جای خود قرار گیرد، دیگر نمیتوان آن را با سایر دندانها همراستا کرد.
ایمپلنت برخلاف دندان طبیعی، به استخوان فک جوش میخورد و در برابر نیروهای ارتودنسی ثابت و غیرقابل حرکت باقی میماند. اما در شرایط خاص، ممکن است ایمپلنت پیش از ارتودنسی انجام شود. این امر معمولا زمانی اتفاق میافتد که بیمار یک یا چند دندان را از دست داده و نیاز است ایمپلنت بهعنوان تکیهگاه برای حرکت سایر دندانها در طول ارتودنسی استفاده شود. همچنین در افرادی که استخوان فک تحلیل رفته و زمان بازسازی استخوان طولانی است، ممکن است متخصص ابتدا ایمپلنت را برای حفظ حجم استخوانی فک کار بگذارد و سپس بعد از تثبیت آن، درمان ارتودنسی را آغاز کند.
یکی از فواید مهم و کاربردی ارتودنسی این است که در صورت نیاز بیمار به ایمپلنت دندان، میتواند نقش مؤثری در آمادهسازی فضای مناسب برای کاشت آن ایفا کند. در بسیاری از موارد، بهویژه زمانی که بیمار بهصورت مادرزادی فاقد یک یا چند دندان است یا به دلیل کشیدن دندانها فضای خالی در فک ایجاد شده، درمان ارتودنسی پیش از ایمپلنت میتواند با تنظیم موقعیت دندانهای مجاور و ایجاد فاصله استاندارد، شرایط ایدهآلی برای جایگذاری ایمپلنت فراهم کند. این روش باعث میشود ایمپلنت در محل صحیح و با زاویه مناسب کاشته شود و از بروز مشکلاتی مانند فشار نامتعادل یا نامنظمی در ردیف دندانها جلوگیری گردد.
در واقع، با انجام ارتودنسی قبل از ایمپلنت، نهتنها زیبایی لبخند، بلکه فضاهای بیدندانی به درستی آماده شده و میتوان ایمپلنت موفقتری انجام داد. پس از اتمام ارتودنسی، متخصص ایمپلنت میتواند با دقت بالاتری عمل کاشت خود را انجام داده و نتیجه زیباتر و بادوامتر به لحاظ زیبایی و عملکرد برای بیمار ایجاد کند.
به عنوان مثال در کیس روبهرو دندان دو بالا سمت چپ بیمار غایب است که با کمک ارتودنسی نسبت به باز کردن فضای خالی این دندان و آماده سازی آن برای ایمپلنت اقدام شد.
اکثر دندانپزشکان میگویند اول ارتودنسی بعد ایمپلنت، اما در برخی شرایط خاص، ایمپلنت قبل از ارتودنسی توصیه میشود و این توصیه دلایل علمی و عملی دقیقی دارد:
وقتی فرد یکی از دندانهای خود را از دست داده باشد، دندانهای مجاور به مرور به سمت فضای خالی حرکت میکنند. اگر درمان ارتودنسی فورا آغاز نشود، ممکن است این فضا کاملا بسته شود و دیگر جایی برای ایمپلنت باقی نماند. در چنین شرایطی، کاشت ایمپلنت پیش از ارتودنسی باعث میشود فضا حفظ شده و دندانهای اطراف در جای درست خود باقی بمانند.
در برخی درمانهای ارتودنسی پیچیده، لازم است دندانها به سمت خاصی حرکت داده شوند، اما نیاز به یک تکیهگاه ثابت وجود دارد. از آنجا که ایمپلنت کاملا ثابت است و حرکت نمیکند، میتواند بهعنوان یک پایه محکم برای وارد کردن نیروهای ارتودنسی به سایر دندانها استفاده شود. این روش در ارتودنسیهای ترکیبی پیشرفته کاربرد زیادی دارد.
بعد از کشیدن یا افتادن دندان، اگر در مدت طولانی جای خالی آن پر نشود، استخوان فک تحلیل میرود. این تحلیل استخوان میتواند درمانهای بعدی ارتودنسی و زیبایی را دشوار کند. در چنین مواقعی، کاشت ایمپلنت قبل از ارتودنسی باعث حفظ حجم استخوان و ساختار فک میشود.
در برخی بیماران (بهویژه افراد بزرگسال که تحلیل استخوان یا فاصلههای زیاد بین دندانی دارند)، دندانپزشک ممکن است تصمیم بگیرد ابتدا ایمپلنت در برخی نواحی کار شود تا ساختار لبخند و ارتفاع فک تثبیت شود و سپس با ارتودنسی جزئی موقعیت بقیه دندانها اصلاح گردد.
در بیماران مسنتر، حرکت دندانها در اثر درمان ارتودنسی کندتر و محدودتر است. بنابراین اگر هدف، بازسازی سریع عملکرد جویدن یا زیبایی ظاهری باشد، ممکن است متخصص کاشت ایمپلنت را مقدم بداند تا بیمار زودتر از مزایای عملکردی و زیبایی آن بهرهمند شود.
در مجموع، هرچند در اغلب موارد اولویت با ارتودنسی دندان است، اما در این شرایط خاص، ایمپلنت قبل از ارتودنسی میتواند کارآمدتر باشد. بهترین تصمیم تنها پس از ارزیابی دقیق CBCT، معاینه فک و مشاوره مشترک ارتودنتیست و ایمپلنتولوژیست گرفته میشود.
بهترین زمان برای انجام ایمپلنت همزمان با ارتودنسی؛ ماههای آخر ارتودنسی دندان است زیراکه در این بازه زمانی فضاها برای ایمپلنت دندان به خوبی آماده شده است و فک بیمار آماده برای ایمپلنت دندان است. همچنین بهترین زمان برای انجام ایمپلنت همزمان با ارتودنسی زمانی است که شرایط فک و دندانها اجازه میدهد بدون ایجاد اختلال در حرکت دندانها، ایمپلنت کاشته شود. تصمیم نهایی باید پس از ارزیابی دقیق وضعیت استخوان، تراز دندانها و با مشورت متخصص ارتودنسی گرفته شود تا نتیجه درمان هم از نظر عملکردی و هم زیبایی ایدهآل باشد.
درمانهای دندانپزشکی زیبایی و ترمیمی گاهی نیازمند برنامهریزی دقیق بین ایمپلنت و ارتودنسی هستند. در حالیکه در بیشتر موارد توصیه میشود ابتدا درمان ارتودنسی انجام شود، اما در برخی شرایط خاص، متخصصان پیشنهاد میکنند ایمپلنت قبل از ارتودنسی انجام گیرد. این تصمیم علمی و بر اساس وضعیت استخوان فک، جای خالی دندانها و نیاز عملکردی دهان گرفته میشود.
پس از کشیده شدن یا از دست رفتن دندان، استخوان فک در آن ناحیه به مرور تحلیل میرود. اگر ایمپلنت دیرتر انجام شود، حجم استخوان برای کاشت کاهش یافته و درمان دشوار میشود. به همین دلیل، در برخی بیماران کاشت ایمپلنت پیش از ارتودنسی توصیه میشود تا ساختار استخوانی فک حفظ و از تحلیل آن جلوگیری شود.
یکی از دلایل مهمی که گاهی ایمپلنت قبل از ارتودنسی انجام میشود، استفاده از آن بهعنوان تکیهگاه ثابت (Anchor) برای حرکت دقیق دندانهاست. ایمپلنت به استخوان فک جوش میخورد و برخلاف دندان طبیعی حرکت نمیکند، بنابراین میتواند نقطهای مطمئن برای اعمال نیروهای ارتودنسی باشد.
وقتی دندانی از بین میرود، دندانهای مجاور به مرور به سمت فضای خالی حرکت میکنند و نظم قوس دندانی را بههم میزنند. در این حالت، انجام ایمپلنت قبل از ارتودنسی از بسته شدن این فضا جلوگیری کرده و ساختار صحیح فک را حفظ میکند.
در بیمارانی که از دست دادن دندان باعث افت عملکرد جویدن یا تغییر فرم لبخند شده، ممکن است متخصص تصمیم بگیرد اول ایمپلنت و سپس ارتودنسی را انجام دهد. این ترتیب درمان باعث بازگشت سریعتر عملکرد طبیعی دهان و زیبایی ظاهری لبخند میشود.
در سنین بالاتر، حرکت دندانها در حین ارتودنسی کندتر است. در چنین مواردی، کاشت ایمپلنت در اولویت قرار میگیرد تا ترتیب درمان ایمپلنت و ارتودنسی با هدف بازسازی سریعتر و کارآمدتر انجام شود.
در نهایت، انتخاب اینکه اول ایمپلنت یا ارتودنسی انجام شود، باید با ارزیابی دقیق تصاویر CBCT، بررسی وضعیت استخوان فک و مشاوره همزمان میان متخصص ایمپلنت و ارتودنتیست انجام شود. ترکیب درست این دو درمان، میتواند نتیجهای ماندگار، زیبا و از نظر عملکردی ایدهآل ایجاد کند.
نتیجهگیری
در نهایت، انتخاب بین ایمپلنت یا ارتودنسی به عوامل گوناگونی مانند وضعیت استخوان فک، نظم دندانها، سن بیمار و هدف درمان بستگی دارد. هر دو روش، نقش مهمی در بازیابی سلامت، عملکرد و زیبایی لبخند دارند، اما ترتیب انجام آنها باید با نظر متخصص مشخص شود. در بیشتر موارد، ابتدا ارتودنسی و سپس ایمپلنت بهترین نتیجه را ایجاد میکند، اما در برخی شرایط خاص، ممکن است ایمپلنت پیش از ارتودنسی گزینهای علمیتر و مؤثرتر باشد. مشاوره همزمان با متخصص ارتودنسی و ایمپلنتولوژیست میتواند به تصمیمگیری درست کمک کند و از بروز مشکلات احتمالی در آینده پیشگیری نماید. هدف نهایی، دستیابی به لبخندی سالم، هماهنگ و ماندگار است.
در بیشتر موارد، دندانپزشکان توصیه میکنند ابتدا ارتودنسی انجام شود و سپس ایمپلنت. زیرا در طول درمان ارتودنسی، دندانها حرکت میکنند و اگر ایمپلنت زودتر کاشته شود، بهدلیل جوش خوردن در استخوان فک، قابل جابهجایی نیست. با این حال، در شرایط خاص مثل تحلیل استخوان یا نیاز به تکیهگاه ارتودنسی، ممکن است ایمپلنت قبل از ارتودنسی انجام شود.
بله، در برخی طرحهای درمانی امکان انجام همزمان ایمپلنت و ارتودنسی وجود دارد، اما تنها در صورتی که موقعیت ایمپلنت تأثیری بر حرکت سایر دندانها نداشته باشد. در این حالت، دو متخصص (ارتودنتیست و ایمپلنتولوژیست) باید درمان را با هماهنگی کامل برنامهریزی کنند تا هیچکدام از درمانها دچار اختلال نشود.
بله، درمان ارتودنسی پس از کاشت ایمپلنت کمی پیچیدهتر است، چون ایمپلنت مانند دندان طبیعی حرکت نمیکند. بنابراین در برنامه درمان باید موقعیت ایمپلنت بهدقت در نظر گرفته شود تا سایر دندانها بهدرستی حرکت کنند. اگر هماهنگی بین دو متخصص بهخوبی انجام شود، ارتودنسی بعد از ایمپلنت نیز نتایج بسیار رضایتبخشی خواهد داشت.
